We proberen je wat inzicht te geven in hoe zo’n contract er meestal uit ziet. Wil je zwaar gaan onderhandelen over je contract, dan is het zeker geen slecht idee om je te laten bijstaan door een advocaat of jurist die in deze materie gespecialiseerd is. 

Voorwerp

Het eigenlijke voorwerp van een uitgavecontract is de overdracht van de auteursrechten aan de uitgever op een werk of een aantal werken. Het is van belang dat deze overdracht in detail opsomt welke exploitatierechten worden overgedragen aan de uitgever en in welke mate: 

• Het grafisch en mechanisch reproductierecht; 

• Het distributie-, verhuur- en uitleenrecht;

• Het recht op openbaarmaking van het werk, al dan niet vastgelegd op fysieke drager;

• Het synchronisatierecht waarbij wordt overeengekomen of en wanneer de artiest hiervoor toestemming moet geven;

• Het recht om het werk te (laten) wijzigen: het toestaan van adaptaties en bewerkingen van muziek of tekst; het wijzigen van de titel; het wijzigen voor gebruik in bijv. theater of film. Belangrijk is dat er even met jou als auteur/componist wordt afgetoetst of dit voor jou ok is. Ook moet bepaald worden wie er welke rechten heeft op het nieuwe werk (dat dus een wijziging is van jouw bestaande werk);

• Het eventueel recht van de uitgever om op zijn beurt de verkregen rechten geheel of gedeeltelijk over te dragen aan een andere uitgever, bijv. in een co-uitgave of in sub-uitgave voor het buitenland;

• Het recht om inkomsten uit exploitatie van werken te ontvangen als deze inning niet door een beheersvennootschap (bv. Sabam) gebeurt;

• Het recht om de titel van het werk en de afbeelding en naam van de auteur-componist te gebruiken voor promotie- en publicatiedoeleinden die verband houden met het werk;

• Het recht van de uitgever om op te treden tegen inbreuken op de overgedragen auteursrechten;

De auteur-componist kan niet gevraagd worden om zijn morele rechten over te dragen. Soms voorziet het contract wel een bepaling waarbij het recht van de auteur-componist op uitoefening van deze rechten aan banden wordt gelegd, hetzij in algemene bewoordingen (bv. door te verwijzen naar ‘de beroepsgebruiken’), hetzij in specifiek omschreven gevallen.

Territorium

De overdracht van de rechten kan gelden voor een welbepaald land, voor een aantal landen (bv. Benelux) of voor de gehele wereld.

Exploitatieduur

Ook de termijn waarvoor de rechten worden overgedragen varieert. Soms vraagt de uitgever een overdracht voor de hele beschermingsperiode van het auteursrecht (dus tot 70 jaar na het overlijden van de auteur/componist). Dit is echter geen vaste regel en een in tijd beperkte overdracht kan ook worden overeengekomen.  Voorbeelden zijn :

• Een vaste duur van x aantal jaar;

• Een overdracht voor de duur van de tijdelijke licentie indien de uitgever ook de platenfirma is;

• De bepaling dat indien je werk gedurende een bepaalde periode geen inkomsten genereert, de rechten op dit werk terugkeren.

Verplichtingen van de auteur

Leveren

Het spreekt voor zich dat de auteur, naast de intellectuele eigendom (de auteursrechten), ook het materiële voorwerp van het uit te geven werk aan de uitgever bezorgt (partituur of opname) en moet meewerken aan de aangifte van het werk bij de beheersvennootschappen. 

Garantie en vrijwaring

De auteur moet contractueel garanderen dat hij de betrokken rechten legaal mag overdragen, m.a.w. enerzijds dat het werk van zijn hand is en anderzijds dat hij de rechten niet eerder aan een andere uitgever, platenfirma, … heeft overgedragen of zal overdragen.   

Verplichtingen van de uitgever

Exploiteren

Het overdragen van je auteursrechten op je werk om dit daarna in de schuif van de uitgever te zien belanden is nogal onzinnig. Als tegenprestatie voor de overdracht van je rechten moet er dan ook een engagement zijn van de uitgever om de werken effectief te exploiteren.

Juridisch kan dit engagement twee vormen aannemen: een ‘inspanningsverbintenins’ (waarbij de uitgever zich ertoe verbindt om voldoende inspanningen te leveren om effectief iets met jouw werk te doen) of een ‘resultaatsverbintenis’ (waarbij er in de overeenkomst een bepaald resultaat wordt vastgelegd, gaande van een commerciële release op geluidsdrager tot het zorgen voor exploitatie in bepaalde buitenlandse territoria). 

In vele gevallen houdt het uitgavecontract het op een inspanningsverbintenis. In dit geval is het aangeraden om een bepaling te voorzien dat de auteur de uitgever kan vragen om zich te verantwoorden over deze inspanningen en de gevolgen indien deze inspanningen niet werden geleverd.

Administratie

De uitgever zal het aangiftedossier bij Sabam voor de werken beheren. Indien het werk geëxploiteerd wordt in landen waar bijkomende formaliteiten nodig zijn voor bescherming of het beheer van de rechten, zal de uitgever daar ook voor zorgen.

Daarnaast zal hij de verkregen rechten beheren in de meest ruime zin: opvolging van het dossier bij de beheersvennootschappen in binnen- en buitenland, aangiftes van speellijsten, toekijken op een correcte inning en verdeling van de rechten of zelf de rechten innen en verdelen als er geen beheersvennootschap actief is. Hij zal gedetailleerde afrekeningsstaten opmaken voor jou als auteur-componist.

Tot slot zal de uitgever, in samenspraak met de auteur-componist, overeenkomsten onderhandelen met andere partijen (bv. sub-uitgevers, platenfirma’s, …) en de exploitatie van de werken door die andere partijen opvolgen.

Vergoedingen

Verdeling van de rechten

Het contract legt de verdeling vast van de opbrengsten die de exploitatie van het werk met zich zal meebrengen, hetzij via tussenkomst van Sabam, hetzij rechtstreeks via de uitgever. Vaak voorziet de overeenkomst een verdeling van de rechten volgens de verdeelsleutels zoals gehanteerd door Sabam. Nochtans zijn ook andere manieren van verdeling mogelijk. In dit geval zal de uitgever een percentage van zijn ontvangen aandeel, het zgn. uitgeversaandeel, doorstorten aan de auteur-componist. Zo’n winstverdeling wordt ook wel eens een ‘kick-back’ genoemd.

Sommige contracten voorzien – naar analogie met hetgeen gebruikelijk is in een artiestenovereenkomst  – een vergoeding die onderworpen is aan een ‘sliding scale’, m.a.w. een vergoeding die varieert naarmate de inkomsten die het werk genereert: hoe meer inkomsten, hoe groter het aandeel van de auteur-componist zal zijn in de totale rechten.

Belangrijk is duidelijk overeen te komen hoe buitenlandse inkomsten worden verdeeld en meerbepaald wanneer een sub-uitgever de gelden int. Omdat dan drie partijen een deel van de rechten ontvangen, stelt zich dan ook de vraag hoe die verdeling van de rechten zal gebeuren.

Voorschot

Soms zal de uitgever bereid zijn om een voorschot te betalen op de te ontvangen inkomsten. Dit bedrag zal recupereerbaar zijn – maar niet terugvorderbaar (!) – op toekomstige inkomsten van de auteur-componist.

De betaling van een voorschot zal vaak gekoppeld zijn aan de ondertekening van een ‘akte van cessie’ of ‘overdracht van schuldvordering’. Dit is een verklaring van de auteur-componist, gericht aan Sabam, waarbij aan Sabam de opdracht wordt gegeven om een bepaald deel van de aan de auteur toekomende rechten rechtstreeks uit te betalen aan de uitgever en dit tot op het moment dat het voorschot is ingelopen.

Ga duidelijk na op welke inkomsten deze cessie betrekking heeft (op welke rechten, op welke werken…).

Afrekening

De auteur-componist zal in principe rechtstreeks van Sabam afrekenstaten ontvangen van de inkomsten uit mechanische reproductierechten en uitvoeringsrechten.

Daarnaast is de uitgever verplicht om minstens eenmaal per jaar aan de auteur een gedetailleerd overzicht te bezorgen van inkomsten die hij heeft ontvangen uit exploitatiewijzen die niet via Sabam geïnd worden. De auteur-componist moet het recht tot inzage en controle hebben van deze afrekenstaten van de uitgever.

Opties

Soms voorziet het contract een optie waarbij de uitgever de rechten kan verkrijgen op één of meerdere toekomstige werken van de auteur-componist. Soms is zo’n ‘optierecht’ verdedigbaar (bv. als de uitgever bereid was om een risico te nemen of specifieke investeringen te doen), maar veelal ook niet.

Bekijk goed welke de reikwijdte is van de gevraagde optie: heeft die betrekking op alle werken die de auteur-componist creëert of enkel die die opgenomen worden door een bepaalde artiest? Is het optierecht in tijd beperkt of niet? Zijn voor de opties automatisch dezelfde voorwaarden van toepassing als in het lopende contract of kunnen bepaalde items opnieuw onderhandeld worden?

De verbreking van het contract

In het contract kan overeengekomen worden dat indien een van de partijen haar verplichtingen uit de overeenkomst niet nakomt, de benadeelde persoon de verbreking van het contract kan vragen en de betaling kan eisen van de geleden schade. Vaak zal zo’n vordering wel pas mogelijk zijn nadat je de tegenpartij erop gewezen hebt dat ze hun contractuele afspraken niet zijn nagekomen. Je zal hen normaal ook gedurende een bepaalde periode de mogelijkheid moeten geven om alles alsnog in orde te brengen. Pas daarna kan je tot verbreking overgaan. 

Overdracht van het contract

De uitgever kan het contract niet zonder de toestemming van de auteur-componist overdragen, behalve wanneer hij ook zijn bedrijf geheel of gedeeltelijk overdraagt, bv. in geval van de verkoop van een firma, faillissement, …

Wat gebeurt er met je rechten als de uitgever overkop gaat

De auteur-componist kan de overeenkomst normaal onmiddellijk opzeggen in geval van faillissement, gerechtelijk akkoord of invereffeningstelling van de muziekuitgever. Dit moet per aangetekende brief met ontvangstbewijs aan het adres van de uitgever.

Besluit

Hoewel uitgavecontracten meestal wel een vast stramien volgen, kunnen de concrete voorwaarden sterk verschillen. Welke deze voorwaarden zijn, zal geheel afhangen van de onderhandelingspositie van jou als auteur-componist. Het is een vaak gehoord misverstand dat er zoiets bestaat als een standaard publishingcontract. Een aantal concrete voorwaarden zouden per geval bespreekbaar moeten zijn. Sommige aspecten van de overeenkomst zijn vrij technisch en bij twijfel kan je best advies inwinnen.

Veel voorkomende termen 

• Adaptator: bewerker van het tekstgedeelte van een muziekwerk

• Administratiecontract: samenwerking met een uitgever waarbij die enkel als taak heeft om de rechten op jouw songs administratief te beheren. In ruil hiervoor krijgt de uitgever een percentage (bijv. 10 à 15%) van de geïnde auteursrechten.

• Akte van cessie/ voorschotregeling: een verklaring van de auteur-componist, gericht aan Sabam, waarbij aan Sabam de opdracht wordt gegeven om een bepaald deel van de aan de auteur toekomende rechten rechtstreeks uit te betalen aan de uitgever en dit tot op het moment dat het voorschot is ingelopen. Er zijn 2 mogelijkheden :

  • Voorschotten die terugvorderbaar zijn op de mechanische reproductierechten die betrekking hebben op bepaalde uitgegeven werken. De uitgever moet hiervoor een kopie van het contract naar Sabam sturen, met uitdrukkelijke vermelding van het bedrag van het voorschot. Hij moet Sabam schriftelijk  verwittigen als het voorschot is ingelopen.

  • Voorschotten die terugvorderbaar zijn op alle aan de auteur toekomende rechten en dus op alle werken van de auteur, al dan niet uitgegeven door de uitgever die het voorschot betaalt (overdracht van schuldvordering). 

• Arrangeur/bewerker: bewerker van het muziekgedeelte van een werk.

• Cataloog: geheel van de titels waarvan de uitgever de rechten controleert.

• Co-uitgave: samenwerking tussen twee uitgeverijen waarbij ze gezamenlijk een werk of cataloog voor een bepaalde duur uitgeven. Naast de verdeling van de inkomsten voorziet een co-uitgaveovereenkomst ook een duidelijke taakverdeling tussen beide uitgevers. Dit soort samenwerking wordt soms gebruikt voor succesvolle auteurs-componisten die een eigen uitgeverij oprichten om daarna samen te werken met een gevestigde uitgever om zo te kunnen genieten van zijn netwerk.

• Fondscontract: samenwerking met een uitgever waarbij, voor de auteur, een apart fonds in de uitgeverij wordt opgericht dat gezamenlijk wordt beheerd door de uitgever en de auteur-componist.

• ISWC-code: “International Standard musical Work Code”. Unieke code die aan elk aangegeven werk wordt gegeven en toelaat om het werk en haar auteur te identificeren en volgen. Sinds juni 2004 beschikt elk bij Sabam aangegeven werk over zo’n code.

• Kick-back: winstaandeel van de auteur-componist op het uitgeversaandeel. 

• Optiecontractdemo: gedurende een bepaalde tijd krijgt de Uitgever het exclusief vooruitzicht op een uitgavecontract. De effectieve ondertekening van het uitgavecontract is meestal verbonden aan de verwezenlijking van een bepaald feit, bijv. het vinden van een geïnteresseerde platenfirma. Klassiek is de situatie waar de uitgever investeert in de realisatie van een kwaliteitsvolle demo-opname om interesse van platenfirma’s te wekken. Als er een platenfirma gevonden wordt, dan zullen de opgenomen werken uitgegeven worden door de uitgever.

• Rolling advance: systeem voor betaling van voorschotten waarbij, op het moment dat een bepaald voorschot is ingelopen, de uitgever automatisch een nieuw voorschot betaalt.

• Songwritersdeal/exclusiviteitscontract: samenwerking met een uitgever waarbij de auteur-componist zich ertoe verbindt om alle werken die hij gedurende een bepaalde termijn creëert, onder te brengen in de uitgeverij. De exclusiviteit gaat normaal samen met de betaling van aanzienlijke voorschotten of, in het geval van succesvolle auteurs, van een niet-recupereerbaar bedrag (zgn. ‘signing fee’).

• Songwriters-seminar: internationaal evenement, meestal georganiseerd door een grotere uitgeverij, waarbij auteurs-componisten uit verschillende landen met elkaar in contact worden gebracht om samen nummers te creëren (co-writing).

• Sub-uitgave: samenwerking tussen een uitgever en een buitenlandse uitgever (de sub-uitgever) waarbij deze laatste voor zijn territorium de taken zal vervullen van de originele uitgever. Hiertoe wordt een deel van de rechten overgedragen aan de sub-uitgever.

• Titelcontract/uitgavecontract: overeenkomst waarbij de auteursrechten op één of meerdere werken aan een uitgever worden overgedragen.

• Publiek domein: werken die niet of niet meer beschermd zijn door het auteursrecht behoren tot het publiek domein.