Waar een artiestenovereenkomst doorgaans zorgt voor opnamebudgetten en een maximale omkadering, zal een licentieovereenkomst eerder gericht zijn op de artiest die liever zelf nog enkele touwtjes in handen houdt en ook over de nodige centen beschikt om de opnamen zelf te financieren. De risico’s en investeringen voor de platenmaatschappij liggen meestal wat lager bij een licentiedeal en in ruil daarvoor kan je een iets hogere royalty krijgen. Bovendien behoud je veelal de rechten op de master, niet oninteressant dus!

Voorwerp

Bij een licentieovereenkomst verleent de licentiegever – meestal een artiest – het recht aan een licentienemer – meestal een label – het recht om opnamen te exploiteren. In tegenstelling tot een artiestenovereenkomst wordt bij een licentie enkel een gebruiksrecht op de opnamen verleend. De licentiegever blijft hier de eigenaar van de opnamen (master owner) en heeft daardoor de mogelijkheid meer controle te behouden over de opnamen. Het maken (en bekostigen) van de opnamen is voor rekening van de licentiegever terwijl de licentienemer instaat voor (de kosten van) de fabricage (bv. persing, artwork, packaging, aanmaak digitale master) en voor de kosten van verkoop, promotie en marketing.

In ruil voor de verleende rechten ontvang je een vergoeding, meestal een percentage op de opbrengsten, een zogenaamde royalty.

Licenties bestaan in verschillende vormen. Volgende zaken moeten zeker vermeld worden in een licentie-overeenkomst.

Exclusiviteit

Licenties kunnen op exclusieve of op niet-exclusieve wijze worden aangegaan. Bij een niet-exclusieve licentie heb je bijvoorbeeld de mogelijkheid om een track ook op een compilatie van een ander label te plaatsen.

In andere gevallen zal de licentie veelal exclusief worden aangegaan. Belangrijk is daarbij de vraag hoe ver de exclusiviteit reikt : betreft het enkel specifieke opnamen? Een specifiek project? Of alle opnamen die je gedurende een bepaalde tijd realiseert, ongeacht het artistieke project?

Territorium

In tegenstelling tot een artiestenovereenkomst wordt een licentie veelal niet voor de gehele wereld getekend maar voor bepaalde landen of regio’s. Minstens zal de overeenkomst voorzien dat je het recht behoudt een andere partner te kiezen indien de opnamen niet binnen redelijke termijn geëxploiteerd worden. Een licentie laat je mogelijk ook toe om een ander territorium af te bakenen voor de fysieke verkoop dan voor digitale exploitatie.

Exploitatieduur

Omdat de licentie slechts een gebruiksrecht inhoudt (vergelijk het met een huur), zal de licentienemer voor een duidelijk afgebakende periode de exploitatierechten verkrijgen. Hoe lang deze duur is hangt van vele factoren af : het (financieel of ander) engagement van het label, het genre (licenties in dance bv. worden veelal voor korte periode gesloten), het formaat, …

Overgedragen rechten

Hoewel je als licentiegever eigenaar en producent blijft van de opnamen verkrijgt het label gelijkaardige exploitatierechten als onder een artiestenovereenkomst. Namelijk het recht om:

• De opnamen te reproduceren op een drager, al dan niet in samenhang met andere opnamen (compilaties) en deze reproducties te verdelen, verkopen en uit te lenen. Dit zgn. reproductierecht omvat eveneens de aanbieding van de opnamen als digitale download.

• De opnamen openbaar te maken inclusief als stream en het uitzendrecht via alle media.

• De opnamen te synchroniseren met films, documentaires, commercials, televisieprogramma’s, videogames, etc.

• Bewerkingen van de opnamen te exploiteren bv. re-edits, remixes, samples etc

• Het artwork, de naam en de beeltenis van de artiest te gebruiken ter promotie van de opnamen

Verschil met de artiestenovereenkomst is wel dat de je zelf producent blijft en zo meer controle behoudt op de exploitatie, bijvoorbeeld door een recht op goedkeuring of inspraak op :

• Synchronisaties: gebruik van de opnamen binnen films, games, commercials, games, …

• Betalende marketingacties en bepaalde promoties

• Compilaties

• Premium verkopen

• Sample gebruik

• Best of’s

• Productie en aanlevering

• In het algemeen: elk afgeleid gebruik van de opnamen

Als licentiegever / producent ben je zelf verantwoordelijk voor de financiering en aanlevering van de opnamen en het bijkomend materiaal (bijkomende edits, artwork, …). Indien het label daarin een financiële bijdrage levert zal dat veelal aanzien worden als een voorschot op de royalty’s. 

Ook de kosten van eventuele remixen zullen direct of indirect ten laste vallen van de licentiegever (die wel eigenaar van deze opnamen wordt).

Soms vindt men een platenfirma wél bereid een eigen bijdrage te leveren in de kost van visueel materiaal (clips, audiovisuele captaties, …).

Release en marketing garanties

In ruil voor de rechten die ze verkrijgt op de opnamen moet het label deze natuurlijk ook exploiteren. Dit engagement neemt vaak de vorm aan van een ‘release commitment’, met name de garantie om de opnamen binnen een bepaalde termijn commercieel te releasen. Zeker voor de zogenaamde ‘key territoria’ (de landen waar zwaar op ingezet wordt) zal het contract bepalen dat de release ondersteund wordt door een marketingcampagne, al dan niet contractueel vastgelegd.

Indien het label de garantie niet waarmaakt zal de overeenkomst bepalen wat daarvan de gevolgen zijn.

Royalty’s

In ruil voor de gebruiksrechten op je muziek krijg je een royalty-vergoeding op verkoop van de opnamen. Afhankelijk van je bekendheid en het financieel risico dat de platenmaatschappij draagt, variëren deze percentages tussen 15 en 30%. Het is gebruikelijk dat de basisroyalty stijgt wanneer een aantal verkopen werden gerealiseerd (zgn. sliding scale).

Minstens zo belangrijk als de hoogte van het percentage is echter hoe dit percentage wordt berekend:

• zo zullen veelal eerst een aantal kosten moeten gerecupereerd worden alvorens royalty’s worden uitbetaald (zgn. recoupment)

• het percentage op fysieke verkoop (cd’s, vinyl …) wordt vaak berekend op de netto-PPD (published price to dealer), zijnde de prijs die door de kleinhandel wordt betaald na aftrek van de verleende kortingen. Sommige overeenkomsten hanteren echter een andere afrekenbasis.

• Voor een aantal exploitatiewijzen (bv. inkomsten uit digitale exploitatie, inkomsten uit verkopen door derde partijen) zal de afrekening meestal gebeuren op basis van de netto-inkomsten van de licentienemer.

• Verder zal de platenfirma bijkomende aftrekken toepassen waardoor het percentage verlaagd wordt. Veel voorkomende aftrekken zijn een verlaagde royalty bij :

  • verkopen in het buitenland

  • verkopen in afwijkende formaten (singles, maxi, vinyl)

  • verkopen in niet-standaard verpakkingen

  • verkopen aan mid en/of budget price

  • zgn. club-verkopen

  • verkopen die ondersteund werden door een intensieve reclame-campagne

Het is niet steeds gemakkelijk om tussen de bomen het bos te zien en te begrijpen welke aftrekken gerechtvaardigd zijn (die een werkelijke kost vertegenwoordigen) en welke enkel dienen om de winst van het label te vergroten ten nadele van het aandeel van de artiest.

Vraag in geval van twijfel in elk geval meer uitleg over het waarom van een bepaalde aftrek en hoed je voor gecombineerde aftrekken die de uiteindelijke royalty tot peanuts herleiden.

Voorschot op royalty’s

In het kader van een licentie zal de betaling van een voorschot op royalty’s onontbeerlijk zijn om de opnamekost te pre-financieren.

Staar je niet blind op het voorschot omdat het label in ruil voor deze betaling vaak bijkomende garanties zal willen. Alles heeft een prijs en soms is het voordeliger andere vormen van pre-financiering te onderzoeken.

Promo en marketing

Zonder de nodige promotie- en marketingondersteuning zal een release een maat voor niets zijn. Partijen moeten dan ook voldoende tijd nemen om een duidelijk promotie- en marketingplan overeen te komen met aanduiding van wie welk aandeel van de kosten ten laste neemt.

Accounting

Het label zal twee keer per jaar een statement (afrekening) bezorgen met daarop de inkomsten uit exploitatie van de opnamen tijdens het voorgaande semester. De statements moet gedetailleerd zijn zodat kan nagegaan worden welke de herkomst is van de inkomsten (territorium, welke tracks, …).

De artiest moet het recht hebben de juistheid van de statement na te (laten) kijken. Zo’n zogenaamde auditclausule bepaalt wanneer een onderzoek kan worden gevraagd, hoe de procedure loopt en wie de kosten van het onderzoek draagt. Veelal zal de kost ten laste zijn van het label indien de audit fouten aan het licht brengt ten nadele van de artiest.

Garanties licentiegever

De artiest moet garanderen dat hij gerechtigd is om de rechten en de licentie te verlenen en dat de opnames geen inbreuk uitmaken op de rechten van derden, bv. door gebruik van niet geclearde samples of opnamen uit sessies van derden waarvoor geen toestemming werd bekomen.

Titelexclusiviteit

De licentienemer zal veelal titelexclusiviteit willen gedurende (een deel van) de periode van de exploitatie. Zo zal de artiest de opgenomen nummers niet opnieuw kunnen opnemen voor een andere platenfirma.

Andere inkomsten

Ook bij (exclusieve) licentieovereenkomsten word je steeds vaker geconfronteerd met de vraag van de platenfirma’s om een aandeel te krijgen in inkomsten van die traditioneel niet tot hun activiteiten behoren. De vraag wordt beargumenteerd door de dalende inkomsten van “recorded music” in het algemeen en het feit dat de artiest voornamelijk in staat is deze inkomsten te verwerven door de (marketing en promo-) inspanningen van het label. Doordat deze inkomsten echter ook een investering van de artiest/licentiegever vragen, geven deze aanspraken wel eens aanleiding tot een spanningsveld en discussies.

Enkele voorbeelden van inkomsten, waarvan het label vaak een graantje probeert mee te pikken, maar die wel eens ter discussie staan : 

• Merchandising

• De koppeling van de artiest aan producten (branding / endorsement)

• Het recht op de live-captaties van de artiest

• Commercieel beheer van de social media van de artiest (website, facebookpagina, eigendom van de data)

• (Een aandeel in) de naburige rechten van de producent die collectief worden beheerd

• Een aandeel in de publishing-inkomsten

• Een commissie op inkomsten uit live-optredens van de artiest

Inducement letter

Binnen het kader van de exclusieve licentie zal de artiest vaak gevraagd worden een afzonderlijke verklaring te ondertekenen waarbij hij zich akkoord verklaart met de inhoud van de licentieovereenkomst, deze zal respecteren en zich verplicht actief mee te werken aan de uitvoering ervan, bijvoorbeeld door het uitvoeren van de promotie-activiteiten. Een dergelijke verklaring wordt een inducement letter genoemd. Teken als artiest nooit een inducement letter zonder inzage te hebben gekregen in de hoofdovereenkomst.