Mechanische rechten zijn verschuldigd telkens een producent beschermde muziek op een drager reproduceert (kopieert). De producent is degene die opnames en productie van een drager (cd, vinyl, cassette, usb ...) financiert, bv. een label of jijzelf als je een plaat in eigen beheer uitbrengt. Zowel voor fysieke geluidsdragers als beelddragers en digitale formaten moeten deze rechten betaald worden aan de auteurs of hun beheersvennootschap. Ook streamingdiensten als Spotify of Apple Music betalen dus een vergoeding voor o.a. mechanische reproductierechten voor de streams op hun platform.

Bij fysieke dragers (cd, vinyl, dvd, Blu-ray, etc.) worden de mechanische rechten geïnd op het moment dat ze geperst worden. In het geval van digitale reproducties gebeurt de inning pas bij exploitatie, bijvoorbeeld in een downloadstore of op streamingplatformen. In dat geval wordt er geen vergoeding op voorhand gevraagd, maar zal er een deeltje van de (verkoop)prijs worden doorgestort aan de beheersvennootschap. 

Wil je dragers persen waarop muziek staat die geschreven werd door leden van Sabam (of één van de zusterorganisaties in het buitenland) dan zal je daarvoor dus via Sabam de toelating moeten vragen en de mechanische rechten betalen. Dat doe je d.m.v. een aanvraag online via Unisono, waar je een aanvraag kan doen of een simulatie kan maken.

Ook als je muziek wil reproduceren die niet tot het Sabam-repertoire behoort, zal je een aanvraag moeten indienen. In dat laatste geval zal Sabam na de aanvraag een ‘non-interventieverklaring’ afleveren en moet je geen rechten betalen. Je kan hiervoor een mail sturen naar mechanicalrights@unisono.be of online de procedure doorlopen via My Unisono. In de opmerkingen moet je dan duidelijk maken dat geen van de auteurs lid is, noch de intentie heeft om lid te worden. Om mogelijke misverstanden te vermijden wordt een ondertekende verklaring van de betrokken rechthebbenden gevraagd waarin zij bevestigen niet te zijn aangesloten bij een auteursvereniging. Dit geldt enkel voor fysieke releases. Voor een digitale release kan je muziek uitbrengen zonder de tussenkomst van Sabam.

Het bedrag van de  vergoeding voor mechanische reproductierechten wordt berekend op basis van de verkoopprijs aan het publiek, maar er gelden ook minima. Alle info over de tarieven vind je hier. De producent geniet een korting van 33% indien de aanvraag voor mechanische reproductie voorafgaand aan het persen wordt ingediend. Wanneer geperst wordt voor promotionele doeleinden kan je nog eens 15% korting genieten.

Als je bent aangesloten bij Sabam en je wil eigen nummers laten persen in eigen beheer, zal je ook de vergoeding voor mechanische reproductie moeten betalen. Gelukkig kan je een beroep doen op een vrijstelling voor de eerste 1.000 exemplaren, weliswaar onder bepaalde voorwaarden: de nummers die je wil persen mogen niet ondergebracht zijn bij een publisher, de auteur/componist die de vrijstelling aanvraagt is 100% eigenaar van alle nummers die op de drager zullen staan, etc. Ben je met meerdere songwriters in de groep, dan kan je die vrijstelling ook krijgen, op voorwaarde dat alle auteurs/componisten schriftelijk hun akkoord geven.

De vrijstelling moet je expliciet aanvragen, dus als je je aanvraag indient via My Unisono, vermeld je dat in het vak Opmerkingen. Je kan de vrijstelling ook aanvragen door te mailen naar mechanicalrights@unisono.be Vroeger kon je die vrijstelling voor producties in eigen beheer maar 1 keer in je hele carrière krijgen, maar dat is gelukkig afgeschaft. Je kan nu dus voor elke release in eigen beheer een vrijstelling krijgen, maar je betaalt wel telkens € 50 (+ 21% BTW) administratiekosten in ruil.

 In deze brochure van Sabam vind je nog meer info over mechanische reproductierechten.