Eerst en vooral: een feitelijke vereniging heeft altijd meerdere leden. Als je alleen op een podium staat (bv. als dj), kan je nooit een feitelijke vereniging zijn. Een feitelijke vereniging is geschikt voor eerder kleinschalige activiteiten, waarbij er over het algemeen weinig of geen winst wordt gemaakt, geen financiële risico’s worden genomen … Dat betekent uiteraard niet dat een feitelijke vereniging geen geld mag verdienen: een band mag uitbetaald worden voor een optreden, waarna elk bandlid zijn deel van de gage ontvangt. Dat kan bv. via de AKV, een SBK … Een feitelijke vereniging kan ook cd’s of merchandise verkopen, maar is dan wel btw-plichtig (zie onder).

Als je als collectief grote sommen geld verzamelt, investeringen wil gaan doen of financiële risico’s lopen, dan zal een feitelijke vereniging niet volstaan. In die gevallen is het namelijk interessant om het geld van de groep af te scheiden van dat van de individuele leden, zodat zij niet persoonlijk geraakt worden als er financieel of juridisch iets fout gaat met de groep. Leden van een feitelijke vereniging zijn echter altijd voor de volle 100% hoofdelijk aansprakelijk: als er iets fout loopt, dan zal elk lid daarvoor afzonderlijk moeten opdraaien. Leden van een feitelijke vereniging kunnen dus ook zelf failliet gaan als hun organisatie failliet gaat.

Strikt juridisch gezien bestaat een feitelijke vereniging niet. Er zijn dan ook geen wettelijke verplichtingen, tenzij je vereniging btw-plichtig is (zie onder). Het is in elk geval aan te raden om een goed overzicht bij te houden van alle inkomsten en uitgaven. Hoeveel komt er binnen, en hoe wordt dat onder de leden verdeeld? Wat wordt er aangekocht met gemeenschappelijk geld? Een eenvoudige spreadsheet volstaat hiervoor. Zorg ervoor dat alle inkomsten & uitgaven ook bewezen kunnen worden met facturen, kasbonnetjes, afrekeningen met de organisator … Zo kom je in geval van eventuele controle niet voor verrassingen te staan.

Een feitelijke vereniging kan op zich geen contracten afsluiten. Elk lid moet mee ondertekenen, waardoor elk lid ook aansprakelijk is in het geval de afspraken uit het contract niet nageleefd worden. Een feitelijke vereniging kan ook geen eigendommen hebben: elk lid apart heeft een bepaald gedeelte van een gemeenschappelijke eigendom in handen.

Je begrijpt dat een feitelijke vereniging dus vooral geschikt is voor activiteiten waar geen risico's mee gepaard gaan, waar weinig geld mee verdiend wordt en die eerder kleinschalig blijven.

Aangezien een feitelijke vereniging zelf geen juridische structuur is, betaalt die vereniging ook geen belastingen. Alle individuele leden zijn zelf verantwoordelijk voor de aangifte van de inkomsten in hun personenbelasting. Lees zeker grondig alle info over die personenbelasting om te weten te komen wat er wel en niet moet worden aangegeven!

Voor de sociale zekerheidsbijdragen geldt hetzelfde als voor de belastingen. Aangezien de feitelijke vereniging niet als werkgever kan optreden (en dus niemand in dienst kan nemen), betaalt die geen sociale zekerheidsbijdragen. Ook hier zijn het weer de individuele leden die eventueel op bepaalde vormen van uitbetaling sociale zekerheidsbijdragen zullen betalen. Lees zeker grondig alle info over de sociale zekerheid om te weten wie wat moet betalen!

Als de feitelijke vereniging economische activiteiten uitvoert die btw-plichtig zijn (bv. cd’s of merchandise verkopen), dan moet die vereniging de verdiende btw verplicht doorstorten naar de schatkist. Hiervan mag ze uiteraard eerst de btw aftrekken die ze zelf heeft betaald op inkomende facturen of andere aankopen. Wil je weten of jouw feitelijke vereniging al dan niet btw-plichtig is, stap dan eens naar je lokale BTW-kantoor. Lees zeker grondig alle info over de btw om te weten hoe dat precies in zijn werk gaat!