VI.BE

Steunpunt voor artiest
en muzieksector

Wat doet PlayRight?

Wanneer je als uitvoerend muzikant muziek gaat inspelen, krijg je naburige rechten voor die prestatie of uitvoering. Je kan ervoor kiezen om deze rechten zelf te beheren, maar het is ook mogelijk om je te laten vertegenwoordigen door een collectieve beheersvennootschap zoals PlayRight.
 

Laatst bewerkt op 20.07.22

Advies
© nina vandeweghe

© nina vandeweghe

Naburige rechten zijn gelijkaardig aan auteursrechten en geven in bepaalde gevallen ook recht op een vergoeding. Om aanspraak te maken op deze vergoedingen is het vaak nodig om je aan te sluiten bij een beheersvennootschap. Het innen en verdelen van naburige rechten voor uitvoerende muzikanten gebeurt door PlayRight.

Net zoals bij het auteursrecht is het niet nodig om lid te worden om de naburige rechten te doen ontstaan, maar de beheersvennootschap kan je wel helpen bij het efficiënt innen en verdelen van je rechten.

PlayRight is een coöperatieve vennootschap, je kan er dus voor kiezen om je aan te sluiten als vennoot. Je bent echter niet verplicht om een aandeel te kopen om je rechten te laten beheren. Wie geen vennoot wordt, heeft geen stemrecht in de algemene vergadering, maar voor het overige kan je wel op dezelfde dienstverlening rekenen.

De organisatie werd in 1974 opgericht door een aantal muzikanten, maar inmiddels kan je ook als (stem)acteur, danser of circus/variété-artiest bij hen aansluiten voor het beheer van je naburige rechten. PlayRight staat in voor het beheer van je rechten in België, maar heeft overeenkomsten met heel wat gelijkaardige beheersvennootschappen in het buitenland. Hier vind je terug in welke landen PlayRight jouw naburige rechten kan innen.

Hieronder gaan we dieper in op de aansluiting, de aangifte van nummers en de inning en verdeling door PlayRight. 

Waarom lid worden bij PlayRight?

PlayRight gaat rechten innen voor alle vormen van gebruik waartegen je je als uitvoerende kunstenaar niet kunt verzetten (de zgn. ‘dwanglicenties’), namelijk het draaien van je opnames op radio & tv, in horecazaken, op fuiven, … Ook als je geen lid bent, zal PlayRight voor jouw deze zgn. vergoedingsrechten innen; alleen gaan ze jou dat geld niet kunnen uitbetalen. Je kan als rechthebbende ook geen afstand doen van deze vergoeding of beslissen dat voor jouw muziekopnames geen billijke vergoeding verschuldigd is. 

Voor sommige vormen van gebruik van je prestaties zal PlayRight niet kunnen innen en verdelen. Een platenmaatschappij toestemming geven om je prestatie te reproduceren of online te exploiteren, zal je zelf moeten regelen in je overeenkomst (platencontract) met die maatschappij. Aangezien dit gebruik van je opnames, bijvoorbeeld op YouTube, blogs, streamingsites, etc. niet behoort tot de dwanglicenties, zal PlayRight hiervoor dus geen vergoedingen innen. Deze vormen van vergoedingen voor jouw naburige rechten worden uitbetaald door de platenfirma, volgens de percentages die in je contract afgesproken zijn.

Enkel natuurlijke personen die effectief een artistieke inbreng hebben in een opname kunnen lid zijn (je kan je dus niet met je vennootschap of vzw aansluiten).  “Aanvullende kunstenaars” zoals artistieke producers of geluidstechnici kunnen geen aanspraak maken op naburige rechten en kunnen dus ook niet aansluiten bij PlayRight. Als je als producer een aanzienlijke inbreng hebt in het creatieve aspect van een opname zou je eventueel wel kunnen overeenkomen met de auteurs/componisten om als co-auteur te worden aangegeven. Hiervoor zal je je dan wel moeten aansluiten bij Sabam en niet bij PlayRight.

De vergoedingen voor naburige rechten worden enkel geïnd als er exploitatie van een uitvoering plaatsvindt. En dit kan enkel als de uitvoering is vastgelegd. Er moet dus een opname zijn van je prestaties, het maakt niet uit in welk formaat of op welke drager (audio, video, digitaal, analoog, goede of slechte kwaliteit, etc.). Verder moet er ook iets gebeuren met die opnames, bijvoorbeeld digitaal of fysiek releasen, uitbrengen van een videoclip, … 

Als je enkel live speelt zal je dus geen aanspraak maken op uitbetaling, tenzij de live-show wordt opgenomen en ter plekke of achteraf wordt uitgezonden voor een publiek. Zonder een vastgelegde prestatie én een exploitatie heeft een lidmaatschap bij PlayRight ook geen zin. 

Hoe lid worden bij PlayRight?

Er zijn verschillende manieren om lid te worden van PlayRight en er zijn niet noodzakelijk kosten aan verbonden. Het is ook mogelijk om je lidmaatschap aan te passen aan je eigen noden en wensen. 

Bij PlayRight kan je kiezen uit twee soorten lidmaatschap: ofwel word je vennoot en koop je eenmalig een maatschappelijk aandeel van €49,57, ofwel kies je voor een gewone aansluiting en dan is het lidmaatschap zelfs gratis. In beide gevallen kan je rekenen op de volledige dienstverlening, maar als vennoot kan je ook invloed uitoefenen op de beslissingen van PlayRight, aangezien je dan mag deelnemen aan de algemene vergaderingen. 

Je kan je lidmaatschap online aanvragen of door de nodige formulieren in te vullen en op te sturen. Je kan je aansluiten als artiest of als erfgenaam van een overleden kunstenaar, het maakt niet uit of die tijdens zijn leven reeds was aangesloten of niet. Als je een agent (manager, boekhouder of andere vertegenwoordiger) machtiging geeft om bepaalde communicatie met PlayRight in jouw plaats te doen, kan hij zich kenbaar maken bij de beheersvennootschap via een aansluitingsformulier. Ook al kies je ervoor je laten te vertegenwoordigen, de uitbetaling zal steeds op jouw rekening gebeuren zonder tussenpersoon en je zal nog steeds een kopie krijgen van alle afrekeningen.

Je kan het lidmaatschap ook op elk moment uitbreiden of inperken door een formulier in te vullen en op te sturen naar members@playright.be of via de post. Zo kan je ervoor kiezen om het beheer van je naburige rechten voor bepaalde exploitatiewijzen of territoria toe te voegen, dan wel te schrappen. Een uitbreiding treedt onmiddellijk in werking van zodra de aanvraag door PlayRight verwerkt is. Wanneer je de opdracht wilt inperken of opzeggen, doe je dat best in de eerste helft van het lopende kalenderjaar en gaat die in vanaf 1 januari van het volgende jaar. Beslis je pas in de tweede helft van het jaar om je lidmaatschap in te perken, dan zal je nog een jaar langer moeten wachten voor deze uitwerking krijgt.

Prestaties aangeven bij PlayRight

Na je aansluiting als lid bij PlayRight is het de bedoeling dat je al je uitvoerende prestaties als muzikant gaat aangeven. Hiervoor kan je een beroep doen op een online toepassing.

Als je je bij PlayRight aansluit voor het beheer van je naburige rechten als muzikant, krijg je een persoonlijke dossierbegeleider. Aan hem/haar moet je met behulp van een aangifte laten weten aan welke opnames je hebt meegewerkt. Dat kan je online doen via het PlayRight-portaal.

Er is geen informatie-uitwisseling of centrale databank van de verschillende beheersvennootschappen. Het is dus niet omdat je je nummers al bij Sabam hebt aangegeven dat ze automatisch bij PlayRight bekend zijn. Bovendien gaat het ook om verschillende hoedanigheden. Als je dus zowel componist/auteur als uitvoerder bent, ga je zowel bij Sabam als bij PlayRight een aangifte moeten doen van al je werken.

In het aangifteformulier geef je eerst en vooral aan welke rol jij hebt gespeeld bij de opname. Deze verdeling wordt gebruikt in de berekening van de vergoeding per artiest. Muzikanten kunnen kiezen tussen twee categorieën: die van hoofdartiest/dirigent of sessiemuzikant. 

  • De eerste categorie (15p) is voor hoofdartiesten (featured artists) en dirigenten/orkestleiders. Deze rol wordt toebedeeld aan de muzikant(en) of dirigent met een hoofdrol binnen die muzikale opname en moet kunnen bewezen worden. Dit kan bijvoorbeeld door het contract voor te leggen met het label waarop een opname uitgebracht werd. Indien binnen de band niet gedragen wordt door één of meerdere personen of geen onderscheid wordt gemaakt tussen de muzikanten, kan iedereen gelijkwaardig worden aanzien als hoofdartiest.
  • De tweede categorie (5p) is voor sessiemuzikanten of muzikanten/zangers die geen hoofdartiest (non-featured artists) zijn. Backing vocals kunnen hier bijvoorbeeld ook onder vallen. Per instrumentengroep (toetseninstrumenten, mechanische instrumenten, percussie, snaarinstrumenten, vocalen, gestemde percussie en blaasinstrumenten) kan je 5 punten krijgen tot een maximum van 15 punten. Als je dus 3 of meer instrumentengroepen inspeelt, kan je evenveel rechten als een hoofdartiest krijgen. Als je hoofdartiest bent en je speelde meerdere instrumenten, komen daar niet nog eens 5 punten extra bij.

Als je  op één opname meerdere instrumentlijnen hebt gespeeld, kan dit dus een weerslag hebben op de puntenverdeling. Zorg ervoor dat je altijd op een of andere manier kunt bewijzen welke instrumenten je hebt gespeeld (bv. mailverkeer, contract, factuur, verklaring van de producent, cd-boekje …).

Een voorbeeld:
Je bent een singer-songwriter, en voor de opnames van je jongste EP heb je 2 achtergrondzangeressen en 2 extra muzikanten betrokken. De ene muzikant heeft instrumenten uit 2 groepen ingespeeld, de andere instrumenten uit 3 groepen. In dat geval krijg je zelf 15 punten als hoofdartiest, de twee zangeressen elk 5 punten en de muzikanten achtereenvolgens 10 en 15 punten als sessiemuzikant. In totaal heb je dan 50 punten die staan voor 100% van de inkomsten voor die opnames. Dat houdt in dat elke 5 punten garant staan voor 10% van de rechten en je zelf dus 30% van de naburige rechten voor dit nummer zal ontvangen.

Inning en verdeling door PlayRight

PlayRight zal de rechten gaan innen voor alle vormen van gebruik waartegen je je als uitvoerende kunstenaar niet kunt verzetten (de zgn. ‘dwanglicenties’), namelijk het draaien van je opnames op radio & tv, in horecazaken, op fuiven, … 

PlayRight int concreet voor vijf categorieën rechten. We zetten ze even op een rijtje:

  • De billijke vergoeding: een vergoeding die betaald moet worden voor het publiek gebruik van het repertoire van uitvoerende kunstenaars. Muzikanten kunnen volgens de wet immers niet verhinderen dat hun uitvoeringen worden gespeeld in het openbaar (dwanglicenties). Als tegemoetkoming wordt hiervoor een vergoeding geïnd bij de radio-omroepen en bij uitbaters van openbare plaatsen waar muziek gespeeld wordt (handelszaken, horecazaken, kerstmarkten, discotheken, etc…). Deze vergoeding wordt billijk genoemd omdat ze het resultaat is van onderhandelingen tussen de beheersvennootschappen voor naburige rechten en de gebruikersgroepen die die vergoeding moeten betalen. Voor de inning van de billijke vergoeding doet PlayRight beroep op Unisono. In de wetgeving is nu ook een opening voorzien voor een billijke vergoeding op streaming voor muzikanten. 
  • De vergoeding voor privékopie: de wet bepaalt dat iedereen het recht heeft om voor persoonlijk gebruik een privékopie te maken van de werken die rechtmatig openbaar gemaakt zijn. Dit ‘thuiskopierecht’ geeft recht op een vergoeding voor het auteursrecht en de naburige rechten. Deze inning wordt in de praktijk geïnd via heffingen op de verkoop van toestellen waarmee gekopieerd kan worden en blanco cd’s, harde schijven, … Deze vergoeding wordt geïnd door de beheersvennootschap Auvibel en het deel bestemd voor de uitvoerende kunstenaars wordt verdeeld door PlayRight.
  • De kabelrechten: Voor het doorgeven van je werk via de kabel worden er kabelrechten geïnd bij de kabeldistributiemaatschappijen. 
  • De vergoeding voor commerciële verhuur: wanneer je een opname waarop je hebt meegespeeld uitgeleend wordt bijeen handelszaak, krijg je volgens de auteurswet ook recht op een vergoeding.
  • Het leenrecht: Je kan het uitlenen van je prestaties door erkende bibliotheken niet verbieden. Maar, in ruil verkrijg je wel een vergoedingsrecht. Bij het uitlenen van je werken heb je recht op een vergoeding. 

Niet elke artiest krijgt noodzakelijk een even groot deel bij de verdeling. Het verdelingsreglement van PlayRight maakt een onderscheid tussen naargelang de categorie van muzikanten waar je in beland bij de aangifte van de opnames. Een hoofdartiest krijgt 15 punten, een sessiemuzikant 5 punten. Het voor de uitvoering van een geluidswerk beschikbaar bedrag aan rechten wordt proportioneel verdeeld onder de uitvoerende kunstenaars volgens hun muzikale bijdrage in de opname. Na optelling van de punten van alle betrokkenen worden de beschikbare gelden pro rata verdeeld.

De exacte verdelingsregels kan je vinden in het algemeen reglement van PlayRight.

Een vraag over jouw situatie? We geven je persoonlijk advies via mail of telefoon.

Wil je een uitgebreide babbel? Stuur een mailtje en we plannen een adviesgesprek via videocall of bij ons op kantoor.