VI.BE

Steunpunt voor artiest
en muzieksector

Welke rechten heb je als muzikant?

Om muziek te kunnen horen moet ze natuurlijk worden ingespeeld/geprogrammeerd in de vorm van een opname. Naast auteursrechten die gelden op de songs, zijn er ook naburige rechten die gelden voor de opnames. Zo krijgen uitvoerende muzikanten vermogensrechten en morele rechten toegekend voor hun prestatie op de opname.
 

Laatst bewerkt op 12.12.24

Advies
© nina vandeweghe

© nina vandeweghe

Iedereen die mee speelt of zingt bij de vastlegging van muziek krijgt een deel van de naburige rechten als uitvoerend muzikant. Telkens je muzikale uitvoering wordt opgenomen kan je dus een aantal rechten laten gelden op die opname. De vermogensrechten zorgen ervoor dat je toestemming moet verlenen en in ruil voor die toestemming een vergoeding kan vragen. Het gaat concreet over de volgende rechten:

  • Het (mechanisch) reproductierecht: om een kopie van een muzikale prestatie te maken, is de toestemming van de uitvoerende muzikant vereist. Wat ook de reproductietechniek mag zijn (cd, dvd, een digitale of andere drager, enz.). Alle vormen van kopie vallen onder het reproductierecht: definitieve of tijdelijke, volledige of gedeeltelijke dus ook een fragment valt hieronder. Dit recht geeft hen de kans om de al dan niet commerciële exploitatie van hun prestatie te controleren. De toestemming van de uitvoerende muzikant is altijd vereist om een prestatie vast te leggen, zoals bijvoorbeeld het geval is bij het opnemen van een muziekconcert, dj-set of live sessie.
  • Publieke mededelingsrecht: uitvoerende muzikanten kunnen ook controle uitoefenen op de publieke mededeling van hun prestatie, met de uitzondering dat ze niet kunnen verhinderen dat een opname wordt gespeeld op de radio, televisie of openbare plaatsen. Denk voor dit laatste aan het gebruik van je muziek in horeca- of handelszaken of wachtzalen, maar ook op festivals en andere openbare evenementen. Voor deze exploitaties kan je wel aanspraak maken op een vergoeding die geïnd wordt via de billijke vergoeding
  • Het distributie-, verhuur- en uitleenrecht: er is ook toestemming nodig om materiële dragers waarop de prestatie is vastgelegd te verkopen, invoeren of uitvoeren.  Telkens iemand die dragers wilt uitlenen of verhuren is eveneens toestemming nodig.

De wetgever heeft evenwel  een aantal uitzonderingen op het auteursrecht ingevoerd, die bepaalde vormen van dagdagelijks gebruik van beschermde werken mogelijk maakt zonder toestemming te moeten vragen. Een overzicht van al de uitzonderingen vind je hier.

In de praktijk komt het er vooral op neer dat je als uitvoerend artiest een vergoeding kunt krijgen als er opnames worden gebruikt waarop jij hebt meegespeeld. Om effectief uitbetaald te worden, zal je je wel moeten aansluiten bij PlayRight, de collectieve beheersvennootschap voor alle uitvoerende kunstenaars. Meer daarover lees je hier.  

Om de persoonlijke band te beschermen die een uitvoerend muzikant met hun prestatie heeft werden twee zgn. morele rechten in het leven geroepen. Uitvoerende artiesten hebben twee groepen morele rechten:

  • Het integriteitsrecht of recht op eerbied: ze kunnen zich verzetten tegen wijziging of misvorming van hun prestatie wanneer ze vinden dat hun eer of reputatie geschaad wordt. Dit morele recht is gaat dus minder ver dan dat van de auteur. In geval van betwisting zal het steeds de rechter zijn die oordeelt of de reputatie of eer in het gedrang komt. 

  • Het vaderschapsrecht of paterniteitsrecht: uitvoerende artiesten mogen ‘overeenkomstig de eerlijke beroepsgebruiken’ vragen dat hun naam vermeld wordt. Wanneer een orkest muziek (in)speelt, zullen bijvoorbeeld niet alle namen van de muzikanten op de hoes of de affiche moeten staan. Muzikanten kunnen er ook voor kiezen om helemaal niet vermeld te worden of indien gewenst met een pseudoniem.

Er is geen zgn. divulgatierecht voor uitvoerende kunstenaars. In tegenstelling tot de auteurs/componist kan de uitvoerende kunstenaar dus niet beslissen of die een werk klaar acht voor publicatie en of die het wil meedelen aan een publiek. 

Een vraag over jouw situatie? We geven je persoonlijk advies via mail of telefoon.

Wil je een uitgebreide babbel? Stuur een mailtje en we plannen een adviesgesprek via videocall of bij ons op kantoor.