Velen dromen ervan om zich voltijds te kunnen toeleggen op het maken van muziek. Nochtans heeft ook de gemiddelde muzikant nood aan een aantal zekerheden in het leven. Om de onregelmatige inkomstenstroom van een kunstenaarsbestaan te kunnen rijmen met het systeem van de sociale zekerheid werd de kunstwerkuitkering in het leven geroepen. 

De regels rond de kunstwerkuitkering bestaan eigenlijk uit een set van voordeelregels in de werkloosheidsreglementering specifiek voor kunstwerkers. Al wie artistiek, technisch-artistiek of ondersteunend artistiek aan het werk is in de muzieksector, kan eventueel aanspraak maken op zo’n uitkering. Op deze manier kan je terugvallen op hetzelfde – stevige – sociale vangnet als de werknemers, met enkele meer flexibele voorwaarden. 

De eerste voorwaarde om terug te kunnen vallen op de kunstwerkuitkering is het bezit van een kunstwerkattest plus of kunstwerkattest starter. Die attesten kan je aanvragen bij de Kunstwerkcommissie via het online portaal Working In The Arts.

De tweede en belangrijkste voorwaarde is dat je 156 gewerkte gewerkte dagen als werknemer moet kunnen aantonen in een periode van 24 maanden voorafgaand de aanvraag. Eens je een kunstwerkattest plus of starter hebt, komen ook niet-artistieke dagen in aanmerking, zolang je maar in loondienst gewerkt hebt. Heb je naast je muziekactiviteiten in die 2 jaar dus ook als werknemer gewerkt in een andere sector dan de kunsten? Dan komen ook die dagen in aanmerking. Als je voltijds (38u) werkt gedurende een week, zijn dat voor de RVA  6 arbeidsdagen. Als de arbeidsduur uitgedrukt is in uren, moet je het aantal uren vermenigvuldigen met 6 en delen door 38.  

Muzikanten en technici worden in onze sector zelden of nooit rechtstreeks in dienst genomen. Je kan wel onrechtstreeks in dienst zijn via een SBK of klassiek interimkantoor. Deze gewerkte dagen tellen mee. Opdrachten die je via de AKV (of de vroegere KVR) of als zelfstandige verrichtte, tellen niet mee voor de berekening van je gewerkte dagen. 

Artiesten die via een taakloon werken, komen ook in aanmerking. Een taakloon verschilt van een uurloon omdat er geen rechtstreeks verband is tussen de vergoeding en het aantal gewerkte uren. Een taakloon betekent dat je werkt als werknemer (of in toepassing van artikel 1bis RSZ-wet) en dat je een loon krijgt voor een bepaalde prestatie of taak. Als je hiervan gebruik wilt maken, dan moet de arbeids- of 1bis-overeenkomst uitdrukkelijk vermelden dat je met een taakloon uitbetaald wordt. Als je met een SBK werkt, kunnen zij dit voor jou vermelden in de arbeidsovereenkomst. 

Om te kunnen werken via art. 1bis heb je een kunstwerkattest nodig en zolang dat attest er nog niet is, zal je nog een kunstenaarsvisum moeten aanvragen om van deze regeling gebruik te maken. Artistiek-technische of ondersteunende artistieke prestaties kunnen niet via taakloon gebeuren; enkel artistieke prestaties komen in aanmerking.

Artiesten die via taakloon werken, kunnen gebruik maken van de omzettingsregel om hun aantal gewerkte dagen te bewijzen. In de praktijk wordt elke € 76,70 (voor prestaties na 01/11/23) die je bruto verdient gelijkgesteld met een gewerkte dag. Dat betekent heel concreet dat je een brutobedrag van € 11.965,2 voor artistieke prestaties via taakloon moet bijeen ‘sparen’ om toegang te krijgen tot de kunstwerkuitkering. Voor dit bedrag wordt er ook weer gekeken naar de voorbije 24 maanden. 

Denk je dat je genoeg gewerkte dagen als werknemer kan aantonen? Dan zijn er nog een aantal stappen die je moet doorlopen. De kunstwerkuitkering vraag je aan via jouw uitbetalingsinstelling (vakbond of hulpkas voor werkloosheidsuitkeringen) via een formulier C181, samen met een C1-attest in geval van een eerste uitkeringsaanvraag of bij een wijziging van je persoonlijke situatie. Cultuurloket maakte een uitgebreid stappenplan om je op weg te helpen.

Hoe wordt je uitkering dan berekend? De kunstwerkuitkering bedraagt 60% van een gemiddeld dagloon. Dit gemiddeld dagloon is gelijk aan 1/156e van de som van alle brutolonen die je hebt ontvangen in de 24 maanden voor je aanvraag. 

Eens je de kunstwerkuitkering ontvangt, moet je de dagen waarop je een betaalde prestatie levert (bv. als je gaat optreden) aanduiden op je (elektronische) controlekaart. Voor die dagen zal je geen uitkering ontvangen. Indien je met een bruto taakloon werkt, hangt het aantal schrappingen op de controlekaart af van de hoogte van het taakloon. Meer info over de exacte berekening vind je hier.

Concreet moet je volgende activiteiten aanduiden op je controlekaart:

• activiteiten die je verricht in het kader van een arbeidsovereenkomst of in toepassing van artikel 1bis RSZ-wet

• activiteiten in het kader van een statutaire tewerkstelling

• activiteiten uitgevoerd tegen betaling van een loon

• activiteiten in het kader van de AKV/KVR (hoewel je hier dus geen rechten mee opbouwt)

• aanwezigheid bij de tentoonstelling van je kunstwerken, als je zelf instaat voor de verkoop of als je een contract hebt met de verkoper waarin staat dat je aanwezig moet zijn 

De kunstwerkuitkering krijg je voor drie jaar. Nadien moet je een hernieuwing aanvragen. In tegenstelling tot het oude ‘kunstenaarsstatuut’ dienen kunstwerkers met een kunstwerkuitkering niet beschikbaar te zijn voor de arbeidsmarkt. Als kunstwerker zal je dus niet gecontroleerd worden op jouw zoekgedrag of opgeroepen worden om jobaanbiedingen te aanvaarden in een sector buiten de kunstensector. Je zal wel nog steeds ingeschreven moeten zijn als werkzoekende. 

Kijktip: de kunstwerkuitkering, iets voor jou? - Cultuurloket