Veel melodieën ontstaan in je onderbewustzijn. Het kan heel goed zijn dat flarden muziek die je vaak hebt beluisterd, en die dus ook ergens in dat onderbewustzijn opgeslagen zitten, die melodie gaan beïnvloeden. Als jouw werk enkel qua sfeer of sound overeen komt met iets dat al bestaat, is er geen probleem. Inspiratie opdoen bij andere artiesten om tot een eigen nieuwe creatie te komen kan uiteraard ook. Het al of niet opzettelijk nabootsen van een bepaalde stijl is namelijk geen inbreuk op het auteursrecht. En daar wordt vaak handig gebruik van gemaakt door reclamemakers. Zij huren dan muzikanten in om iets te maken dat ‘klinkt als’, zonder zaken letterlijk over te nemen.

Een nummer kan auteursrechtelijk worden beschermd als het origineel is en dus een persoonlijk stempel van de maker draagt. Er is sprake van plagiaat als een origineel element van een song wordt gekopieerd. Zo’n origineel element kan een melodie, ritme, akkoordenprogressie, tekst of combinatie zijn. Het maakt niet uit hoe kort of lang de gekopieerde passage is: het kan om enkele maten gaan, maar ook om enkele noten. Dit wordt steeds geval per geval beoordeeld. 

Plagiaat kan enkel een inbreuk op het auteursrecht zijn – en dus strafbaar – als het origineel beschermd is door het auteursrecht, er substantiële overeenkomsten tussen de twee werken bestaan, deze overeenkomsten niet puur toevallig zijn en er exclusieve rechten van de auteur/componist worden geschonden. Als je cover of bewerking bijvoorbeeld een parodie is op het origineel, zal er geen schending van auteursrechten zijn, omdat parodieën bij de toegelaten uitzonderingen in ons auteursrecht horen. Al deze elementen moeten natuurlijk ook bewezen worden als je een rechtszaak wil aanspannen.

Als je merkt dat één van jouw nummers werd geplagieerd, dan neem je best eerst contact op met diegene die je ‘verdenkt’. Je levert hem dan bewijs van de datum waarop jij het nummer maakte. Misschien komen jullie onderling wel tot een oplossing. Als dat niet lukt, dan is een rechtszaak de enige oplossing. In België worden plagiaatzaken behandeld door de ondernemingsrechtbank. In de praktijk wordt Sabam ook ingeschakeld; zij laten deskundigen op het vlak van auteursrecht, een componist en een muziekexpert bepalen of het al dan niet om plagiaat gaat.

Als Sabam oordeelt dat een klacht gegrond is, dan wordt onmiddellijk de uitkering van auteursrechten voor dat nummer bevroren. Pas als de rechtbank een uitspraak heeft gedaan, kan je als rechthebbende de verschuldigde auteursrechten op je bankrekening verwachten. Plagiëren is niet zonder risico: naast een veroordeling tot een fikse schadevergoeding kan de rechtbank beslissen om de verkoop stil te leggen of een dwangsom opleggen voor elke keer dat het nummer op radio en tv wordt gedraaid.