Je muziek opnemen in een studio
Als artiest of groep voor een eerste keer naar een studio gaan, kan best intimiderend zijn. We willen jou in dit artikel wat beter voorbereiden op je eerste professionele opnames in een studio en er voor zorgen dat je geen enkele stap in dit proces mist. Wil je liever zelf aan de slag gaan met opnames, lees dan zeker het artikel over homerecording geschreven door producer Bert Vliegen (Whispering Sons, Pauwel, Teen Creeps…)
Preproductie
Tijdens de preproducties bereid je je songs grondig voor. Als je arrangementen grotendeels vastliggen, je songstructuren en tempo’s bepaald zijn en iedereen kan zijn of haar partijen goed spelen, zal de opname zelf veel sneller gaan. Door je thuis of op repetitie voor te bereiden, bespaar je een hoop geld of kan je die vrijgekomen studiotijd extra besteden aan de perfecte mix. Hoe die preproductie er juist uitziet, zal voor iedereen anders zijn.
Sommige bands en artiesten hebben nood aan een periode van repetities en uitgebreide demo-opnames waarin ze hun songs verder kunnen verfijnen. Andere artiesten hebben daarentegen genoeg ervaring, vinden snel hun weg in de studio en functioneren net erg goed zonder veel voorbereiding.
Samenwerken met een producer
De meeste producers zullen een album of single afstemmen op jouw stijl en smaak. Maar sommige producers drukken zo hard hun stempel op hun producties, dat het lijkt alsof de artiest slechts een aanvullende rol krijgt toebedeeld. Daar is niets mis mee zolang dit een bewuste keuze is. Denk goed na wat je van een producer verwacht. Zoek je iemand die je helpt met de songs af te werken? Iemand die arrangementen uitschrijft voor jou? Iemand die vooral mee zoekt naar de perfecte sound?
Indien je niet goed weet wie jouw muziek zou kunnen produceren, lees dan de ‘album credits’ na van je favoriete artiesten, en je zal merken dat vaak dezelfde namen van producers, technici en studio’s terugkomen. Het is overigens gebruikelijk dat een artiest minstens een aantal gesprekken heeft met verschillende producers om te zien met wie het klikt om samen te werken.
Er zijn verschillende manieren om een producer te betalen: per dag(deel), per uur, per song of met een deel van het auteursrecht. Spreek op voorhand goed af hoe je de producer zal vergoeden.
Opnamestudio kiezen
Welke studio is nu het meest geschikt? Om hierin de juiste keuze te maken moet je je vooral afvragen wat je nodig hebt om tot de perfecte opname te komen. Hierbij kan je ruwweg drie criteria hanteren:
-
Het muzikaal aspect: De studio moet een plek zijn waar je als artiest of band op je best bent. Dit heeft ten eerste te maken met de manier waarop je gaat opnemen: ben je als band het sterkst wanneer jullie samen live spelen of ben je meer op je gemak als je één voor één je partijen opneemt en daarna gaat knutselen en knippen/plakken? Dit heeft een invloed op je studiokeuze. Als je allemaal samen live wil spelen, dan moet de opnameruimte groot genoeg zijn of moeten er verschillende opnameruimtes zijn waarbij de bandleden visueel contact hebben. Als iedereen zijn partijen apart gaat inspelen, dan volstaat een studio met een kleinere opnameruimte.
-
Een geluidstechnisch aspect is bijvoorbeeld de gewenste klankkleur. De mengtafel, microfoons en outboard gear (randapparatuur) van een studio creëren samen met de sound van de instrumenten een bepaalde klankkleur. Analoge apparatuur, zoals een tape-recorder, klinkt bijvoorbeeld heel anders dan digitale apparatuur.
-
Ook het logistieke aspect speelt mee in je studiokeuze. De logistieke organisatie ligt natuurlijk een stuk moeilijker als je in een buitenlandse studio wil opnemen. Stel jezelf de vraag wat het handigst is: een studio waar iedereen overnacht en je 24/24u kan opnemen of een studio dichtbij huis. Het één heeft als voordeel dat je als band 24/24u in dezelfde vibe zit en volledig voor je opnames kan gaan, terwijl de andere optie vaak iets goedkoper en eenvoudiger is.
Opnemen
Als je effectief in de studio arriveert, zal het meestal nog een aantal uren duren voor je kan beginnen met spelen. Alle instrumenten moeten gesoundcheckt worden, de juiste micro’s moeten gekozen worden. Breng een aantal referenties mee van de sound die je zoekt. Dat helpt een engineer of een producer bij het maken van een aantal cruciale beslissingen.
Zorg ook dat je materiaal in orde is: is je gitaar goed afgesteld? Zijn je snaren ok? Is je drum gestemd? Probeer thuis ook al wat te oefenen met meespelen op click-track, vaak is het een uitdaging om niet te versnellen of te vertragen als je opneemt. Als je goed voorbereid bent, moet je niet meer nadenken over welke noten je zal spelen, dat zorgt ervoor dat je volledig kan opgaan in de muziek en op zoek kan gaan naar die magische take.
Het belangrijkste is dat je in een goeie ‘vibe’ zit in de studio. Dit is meestal veel belangrijker dan het willen vermijden van fouten in de opname. Er zijn natuurlijk wel grenzen, maar doorgaans is het beter om de take te kiezen met het meeste ‘karakter’ in plaats van de take met de minste fouten. Een performance die op veilig is gespeeld, klinkt saai en vlak.
Mixen
Muziek mixen is een vak apart. Als je samenwerkt met een producer of naar een studio trekt, zullen zij meestal ook jouw muziek kunnen goed mixen. Vaak kiezen artiesten er echter voor om iemand extern te betrekken om hun muziek te mixen. Wie je kiest om jouw muziek te mixen, zal een grote impact hebben op jouw songs. Veel hangt ook af van jouw verwachtingen. Je moet voor jezelf uitmaken wat je wil en daar duidelijke afspraken over maken.
Masteren
Mastering is de laatste fase in een opnameproces en biedt jou de gelegenheid om een klankopname als geheel te beoordelen en er de laatste hand aan te leggen. De mastering zal ervoor zorgen dat je song op elke drager goed klinkt, zowel op je studio-monitors als de boxen van je computer. Mastering zal er ook voor zorgen dat elke song op je album hetzelfde klinkt. Door te spelen met equalizing en compressie kan er op microscopisch niveau gewerkt worden aan elke mix.
Mixen kan je met enige muzikale voorkennis nog zelf doen, maar mastering is een vak apart en hiervoor werk je best samen met een gespecialiseerde mastering engineer. De mastering engineer neemt een mix eerst en vooral grondig onder de loep. In een volgende stap neemt de mastering engineer afstand en probeert hij de impact van de opname op punt te stellen.
Het is de verdienste van de mastering engineer aan te voelen wat de uitvoerder of de auteur te vertellen heeft en de opname in functie daarvan te boetseren. Dit abstracte proces is onmogelijk uit te drukken in vaste formules en vereist van de technicus in eerste instantie muzikaliteit en luisterervaring. In dit stadium zal een goeie mix werkelijk tot leven komen op het vlak van klankkleur en presence. De onderlinge volgorde, de pauzes en het volumeverloop tussen individuele tracks en fade-outs worden hier ook bepaald. Ten slotte zal de mastering engineer ook de ISRC toevoegen aan elke opname.
Let op! Als je plant om jouw muziek ook op vinyl uit te brengen, moet je dat expliciet vermelden bij de mastering. Een mastering voor vinyl verschilt namelijk van een mastering voor online distributie.