Sociale zekerheid

Op je inkomsten in het buitenland betaal je sociale zekerheidsbijdragen, doorgaans in het land waar je woont (België dus) en niet in het land waar je werkt. Er is een klein verschil tussen werknemers en zelfstandigen: werknemers moeten altijd ‘gedetacheerd’ worden, wat wil zeggen dat ze ook in het buitenland onder het gezag van een Belgische werkgever moeten staan. Wanneer je gedetacheerd wordt, blijf je gewoon onderworpen aan het Belgisch sociale zekerheidstelsel. Voor zelfstandigen is dat niet nodig; zij moeten enkel een contract voorleggen. Zorg er dus zeker voor dat je met de organisator een overeenkomst op papier zet. 

Wanneer er geen bilateraal verdrag afgesloten werd tussen België en het land waar je gaat werken, moet het werkland de onderwerping aan de Belgische sociale zekerheid niet aanvaarden. Het is daardoor altijd mogelijk dat je in het buitenland nog eens wordt onderworpen aan sociale zekerheidsbijdragen.

Zowel werknemers als zelfstandigen moeten wel een A1-formulier (vroeger E101) kunnen voorleggen, wat bewijst dat je socialezekerheidsbijdragen in België betaalt. Dit document kunnen zelfstandigen aanvragen via het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen en werknemers via de Rijksdienst voor de Sociale Zekerheid. Werk je als werknemer via een SBK, dan regelen dat kantoor de detachering voor jou.

De situatie wordt iets gecompliceerder als je gaat werken buiten de EU en niet in IJsland, Liechtenstein, Noorwegen of Zwitserland. Dan moet je gaan kijken of er een bilateraal verdrag betreffende sociale zekerheid bestaat met dat land. In deze verdragen wordt vastgelegd welk land sociale bijdragen mag aanrekenen op jouw verdiensten in het buitenland.

Inkomstenbelastingen

Wanneer je geld verdient in het buitenland zijn er sowieso meerdere staten betrokken. Die verschillende staten willen elk hun graantje meepikken. Om te vermijden dat je twee keer belastingen moet betalen, bestaan er dubbelbelastingverdragen. Die bepalen welk land al dan niet belastingen mag innen. België heeft met alle EU-landen een dubbelbelastingverdrag gesloten, maar niet met alle landen buiten de EU.

Voor inkomsten uit een optreden is de algemene regel dat artiesten altijd belastingen betalen in het land waar ze gaan optreden, zowel binnen de EU als daarbuiten. Een belangrijke uitzondering hierop is Frankrijk: als je er geld verdient aan een optreden, moet je in België belasting betalen. Toch zal de Franse opdrachtgever belastingen afhouden van je gage, en dus moet je altijd expliciet een uitzondering vragen op basis van het dubbelbelastingverdrag. Ga je optreden in Nederland, dan kan de Nederlandse fiscus daar ook belastingen voor innen.

Inkomsten uit de verkoop van goederen (merchandise bv.) worden dan weer belast in de staat waar je woont. Verkoop je t-shirts of stickers in het buitenland, dan zal je die inkomsten moeten aangeven bij je personenbelasting in België. Wanneer je die goederen verkoopt vanuit een vzw, wordt de winst uit de verkoop niet belast. Bij een vennootschap is dit wel het geval. Let hier vooral ook op de regels inzake btw (zie hieronder).

Wat als er geen dubbelbelastingverdrag van kracht is tussen België en het land waar je wilt optreden? Omdat het risico op dubbele belasting in dit geval aanzienlijk is, zal de Belgische fiscus eenzijdig een belastingvermindering van 50 % toestaan, maar het inkomen heeft wel een invloed op het belastingtarief.

Ook als je enkel een kostenvergoeding voor je artistieke prestatie in het buitenland ontvangt, moet je weten waaraan je moet voldoen. Je kunt voor een prestatie in het buitenland niet werken met de AKV; dat kan enkel voor artistiteke prestaties in België. In het buitenland kan je wel een reële kostenvergoeding (zoals een verplaatsingsvergoeding) ontvangen voor je prestatie. Deze vergoeding wordt vrijgesteld van belastingen, maar je moet ze dan wel kunnen bewijzen aan de fiscus. Het is dus belangrijk om goed alle rekeningetjes bij te houden voor het geval je gecontroleerd wordt.

Nog even dit: zelfs als je in het buitenland belastingen hebt betaald, moet je je gage alsnog aangeven op je Belgische belastingformulier. Je wordt niet extra belast, maar het bedrag telt wel mee om je belastingtarief te berekenen.

BTW

Werknemers zijn in principe niet btw-plichtig. Zelfstandigen moeten dan weer wel rekening houden met de btw-plicht voor hun buitenlandse handelingen. Voor verkoop van goederen moet je sowieso rekening houden met btw. Als btw-plichtige zal je eerst moeten bepalen of het Belgische of het buitenlandse btw-stelsel van toepassing is. Dit hangt af van de plaats van de levering (verkoop van merchandise) of de dienst (optreden) en van het feit of de tegenpartij al dan niet een btw-nummer heeft. Er wordt ook een onderscheid gemaakt naargelang de tegenpartij btw-plichtig is of niet.

Ga je optreden bij een btw-plichtige organisator binnen de EU? Dan is volgens de algemene regel btw verschuldigd in het land waar de ontvanger is gevestigd. In principe is dat de plaats waar zijn maatschappelijke zetel is of zijn woonplaats. De btw-plicht wordt hier dus verlegd op basis van art. 21, §2 WBTW. Normaal gezien moet de btw-plicht worden voldaan door de opdrachtgever of organisator dus je gaat best eens na bij deze persoon of dat het geval is. Voor hetzelfde geld word je vrijgesteld van btw op basis van de buitenlandse regelgeving.

Speel je een concert voor een niet-btw-plichtige organistor binnen de EU? Dan is volgens de algemene regel btw verschuldigd in het land waar de dienstverrichter is gevestigd en van waaruit hij de dienst verricht. In principe is dat dus de plaats waar je maatschappelijke zetel is gevestigd of jouw woonplaats. Je zal dus btw verschuldigd zijn volgens ons Belgisch btw-stelsel. 

Wanneer de organisator buiten de EU gevestigd is, wordt in principe nooit Belgische btw aangerekend. Om van deze vrijstelling te kunnen genieten, moet je opletten dat je de juiste artikels vermeldt op je factuur: art. 21 §2 WBTW wanneer de tegenpartij btw-plichtig is of art. 21bis §2 WBTW wanneer de tegenpartij niet btw-plichtig is. Er zijn wel een aantal afwijkingen op het principe. 

Wat met merchandise? Leveringen van goederen binnen de EU vinden plaats in het land waar het goed ter beschikking van de verkrijger wordt gesteld of in het land waar de verkrijger woont. En is in principe daar in dat land ook btw verschuldigd. Omdat er zoveel uitzonderingen op die algemene regel zijn, moet je eerst nagaan of je niet onder één van de afwijkingen valt. 

Uitvoer is de verzending of het vervoer van goederen vanuit België naar een plaats gelegen buiten het btw-gebied van de EU. Bij uitvoer buiten de Europese gemeenschap door de leverancier of door een derde handelend voor rekening van de leverancier, is de uitvoer vrijgesteld van btw op basis van artikel 39 e.v. WBTW. Je vermeldt deze vrijstelling expliciet bij het indienen van je btw-aangifte. Bij het overgaan van de grenzen zal de desbetreffende staat al dan niet een heffing aanrekenen.