De muzieksector bruist van passie, creativiteit en ambitie, maar in een omgeving waar werk niet volgens een negen-tot-vijf schema verloopt, prestatiedruk dagelijkse kost is en de grenzen tussen werk en privé soms vervagen, kan ruimte voor mentale gezondheid al snel naar de achtergrond verdwijnen. Door de onzekerheid en uitdagingen die de coronaperiode met zich meebracht, is er binnen onze sector meer aandacht gekomen voor de precaire situatie van artiesten en freelancers. Ook werden thema’s als mentale gezondheid en work-life balance plots iets meer bespreekbaar, maar we zijn er nog lang niet.

keynote: When Music Speaks - George Musgrave

Tijdens de eerste keynote presenteerde socioloog George Musgrave enkele ontluisterende resultaten uit zijn meest recente onderzoek. Bij verschillende bevragingen in het VK en Denemarken blijkt dat muzikanten en muziekprofessionals een veel hoger risico lopen op angst en depressie dan de algemene bevolking. Ongeveer 70% van de muzikanten en sectorwerkers heeft last van deze klachten, tegenover respectievelijk 20% van de algemene bevolking. Vooral jongeren onder de 35 jaar en vrouwen lopen een verhoogd risico.

Volgens Musgrave moeten we de verklaring hiervoor niet zoeken bij de persoonlijkheid van muzikanten die voldoen aan het clichébeeld van de (over)gevoelige creatieve artiest. Er is meer aan de hand wanneer deze signalen ook opduiken bij sectorwerkers.

Mentale gezondheid wordt bepaald door verschillende psychosociale factoren en jammer genoeg zien we in de muzieksector een heleboel risico’s: de impact van touren met onregelmatige werkuren, eenzaamheid, grensoverschrijdend gedrag, prestatiedruk, faalangst en financiële onzekerheid. Maar ook merkt Musgrave een expectation gap of cruel optimism op, waarbij onrealistische verwachtingen over het bereiken van succes soms voor grote teleurstelling zorgen.

keynote: Music Industry Therapist Collective and the network of support in the UK - Tameeza Henriot

What can you do for your artists and associated crew? It starts with thinking of what is in the best interest of everyone involved. Be proactive in identifying the risks or warning signs and talk about it.

Music Industry Therapist Collective is één van de vele liefdadigheidsorganisaties in het VK die ondersteuning biedt aan artiesten en professionals. Net zoals de meesten van haar collega’s heeft Tameeza zich na een carrière in de muziekindustrie omgeschoold tot psycho-therapeut. Het collectief biedt niet alleen individuele begeleiding, maar gaat ook aan de slag met platenlabels, (tour-)management en boekingskantoren die aandacht hebben voor het welzijn van hun artiesten en medewerkers. Naast dienstverlening op maat bij grote evenementen bieden ze ook opleidingen en informatieve workshops aan. Zo ontvingen we in 2023 MITC-oprichter Tamsin Embleton voor de presentatie van het boek “Touring and Mental Health. The Music Industry Manual”.

panelgesprek: mentale gezondheid in het Vlaamse muzieklandschap

Tot slot ging Sofie Engelen in gesprek met Junior Lambrechts (THISHERENOW), Helga Nullens (Kunstmest, Atelier Waterstof), Dominique Mertens (Studio Nia, Legende in de Living podcast) en Ilse Schoonackers (HR manager Ancienne Belgique) om de balans te maken van de huidige uitdagingen rond mentale gezondheid in het Vlaamse muzieklandschap. Samen dachten we over hoe we voor duurzame verandering kunnen zorgen op persoonlijk vlak, in onze organisaties, in onze samenwerking met artiesten en sector. Wij onthouden het volgende:

Er is meer erkenning nodig voor de psychosociale risico’s die eigen zijn aan onze sector. Hoewel we gedreven zijn door passie, creativiteit en ambitie, is het belangrijk om het bewustzijn over bepaalde valkuilen te vergroten en in te zetten op preventie. Er is nood aan overzichtelijke en vindbare informatie over mentaal welzijn, laagdrempelige opleidingen en toegankelijke psychologische hulpverlening.

Mentale gezondheid is een gedeelde verantwoordelijkheid en geen individueel probleem. Iedereen kan bijdragen aan een gezonder klimaat door mentaal welzijn bespreekbaar te maken. Aandacht voor mentale gezondheid moet verankerd worden in een goed HR-beleid, maar we moeten ook open staan voor cultuursverandering op de werkvloer. Door in te zetten op peer support initiatieven kunnen we het gevoel van community versterken en een veilige omgeving creëren waarin het mogelijk is om uitdagingen en bezorgdheden bespreekbaar te maken.

Eerdere VI.BE publicaties en resources over mentaal welzijn vind je hieronder.