Het gebeurt wellicht niet vaak: Louis Armstrong, K-pop band BTS en Björk vermelden op dezelfde pagina’s. En toch hebben ze een gemeenschappelijke deler: het zijn alle drie elementen of uitwasemingen van “soft power”, of zoals Joseph Nye, de grondlegger van het fenomeen, het definieerde: “the ability to influence the behavior of others to get the outcomes one wants.” Met andere woorden: de geesten en gedachten van een ander zodanig kneden dat hij of zij jouw overtuigingen onderschrijft vanuit een intrinsieke motivatie. Hij/zij is oprecht overtuigd van jouw denkbeelden. De term “soft power” is ontwikkeld en vormgegeven vanuit de politieke wetenschappen om de manier waarop een staat de buitenlandse bevolking beïnvloedt en overtuigt van haar idealen, te duiden en te onderzoeken. Anders dan propaganda, dat dicht bij soft power aanleunt maar veel meer beschreven en onderzocht werd, werkt soft power veel subtieler en op lange termijn. Een overheid van land x zet soft power in om een langdurige welwillendheid te creëren bij de bevolking van land y. De “gewone man-van-de-straat” wordt met soft power bereikt, eerder dan de politicus of diplomaat. 

De vraag die centraal stond in mijn thesis was: welke rol speelt muziek in dit verhaal? Er zijn immers tal van mogelijkheden waarop een land soft power kan generen: via cultuur, via politieke instellingen, via bilaterale afspraken of steun… Hoe wordt muziek ingezet door staten om soft power te generen? En is het een efficiënt middel? En welke muziek wordt dan gebruikt? Zijn er genres die zich meer of minder lenen tot het verwerven van soft power? U merkt het al: heel wat vragen en problemen doken op na de initiële omschrijving van het onderzoek. Het is zeker geen sinecure om een concept uit een bepaalde wetenschappelijke tak (in dit geval de politieke wetenschappen) te implementeren op een ander onderzoeksveld. Maar gaandeweg bleek dit toch een zinvol manoeuvre. Ik stelde al langer de al te lyrische omschrijvingen al ‘muziek verheft te geesten’ en ‘muziek verheft het hart’ of ‘muziek is een universele taal die de zielen verbindt’ in vraag. Door een brug te slaan met de politieke wetenschappen kon ik ook andere motivatie onderzoeken.

En wat bleek: muziek is een uitgelezen element om soft power te generen: het is een kunstvorm waarmee iedereen is vertrouwd, ze wekt weinig argwaan op en is relatief eenvoud en goedkoop te produceren en verspreiden op grote schaal. Muziek is een uitermate geschikt medium om soft power te vergaren. Mijn onderzoek legt echter nog maar het spreekwoordelijke topje van de ijsberg bloot: er zijn tal van vragen en invalshoeken om de rol van muziek als medium van soft power te onderzoeken die vooralsnog onontgonnen gebied zijn. Maar ik hoop met deze masterproef toch een tipje van de sluier op te lichten, een hele rits casussen aan te reiken en de weg te vrijwaren voor verder onderzoek.