Een kunstwerker is de persoon die artistiek, artistiek-technisch of artistiek-ondersteunend werk verricht in de kunsten. Denk bijvoorbeeld aan muzikanten, dj’s en producers, maar ook aan licht- en geluidstechnici. Het kan enkel gaan over artistieke activiteiten die een noodzakelijke artistieke bijdrage leveren binnen de domeinen van de kunsten. Noodzakelijk wil zeggen: zonder de bijdrage zou niet hetzelfde artistieke resultaat bereikt zijn.

Er wordt een nieuwe Kunstwerkcommissie opgericht die voor de ene helft zal bestaan uit vertegenwoordigers van de kunstensector en voor de andere helft uit vertegenwoordigers van de RVA, RSZ, RSVZ, vakbonden, werkgevers- of zelfstandigenfederaties. 

Deze commissie krijgt een behoorlijke verantwoordelijkheid en een uitgebreid takenpakket. De belangrijkste taak zal erin bestaan om kunstwerkattesten toe te kennen. Daarnaast fungeert de Kunstwerkcommissie ook als informatiepunt, aanspreekpunt of meldpunt i.g.v. misbruik en hebben ze de taak om kunstwerkers te informeren.

Er komen 3 soorten attesten met elk hun voordelen en voorwaarden:

• ‘gewoon’ kunstwerkattest

• kuntwerkattest ‘plus’

• kunstwerkattest ‘starter’

Het gewoon kunstwerkattest dient vooral om gebruik te kunnen maken van de ‘artikel 1bis’ regeling. Voor zelfstandigen verlengt het kunstwerkattest de regeling van primostarters (verlaagde sociale bijdragen in de eerste kwartalen) van 4 naar 8 kwartalen. Het gewone kunstwerkattest is geldig voor 5 jaar. Voor alle duidelijkheid: met dit kunstwerkattest kan je geen aanvraag voor een kunstwerkuitkering doen. 

Bij de aanvraag van een kunstwerkattest moet je een professionele artistieke praktijk aantonen. Dit betekent dat je beroepsinkomsten (inkomsten als werknemer of zelfstandige) en je tijdsinvestering volstaan om in een deel van je eigen levensonderhoud te kunnen voorzien. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee soorten activiteiten: 

• kernactiviteiten: artistiek, artistiek-technisch, artistiek-ondersteunend waarvoor beroepsinkomen werd ontvangen + auteursrechten en naburige rechten + prijzengeld (indien toegekend als bezoldiging)

• randactiviteiten: andere vormen van inkomsten zoals de KVR + gevolgde en gegeven opleidingen in de kunsten + onzichtbaar werk (songwriting, zoeken naar financiering, repeteren, …) + deelname aan de Kunstwerkcommissie of cultuurcommissies + prijzengeld dat niet als bezoldiging toegekend werd

Als je minder dan € 1.000 bruto in 2 jaar via ‘kernactiviteiten’ verdiende, word je sowieso niet als professioneel beschouwd. Heb je op 5 jaar tijd meer dan € 65.400 bruto verdiend met kernactiviteiten? Dan heb je sowieso een professionele artistieke praktijk. Als je daartussen zit, komen zowel kern- als randactiviteiten in aanmerking om aan te tonen dat je artistieke praktijk professioneel is.

Met een kunstwerkattest plus krijg je naast de toegang tot artikel 1bis of een verlengde primostarter regeling ook de mogelijkheid om een kunstwerkuitkering aan te vragen. De andere voorwaarde voor die uitkering is dat je 156 dagen gewerkt hebt als werknemer. Ook dit attest is 5 jaar geldig. 

Je moet naast het aantonen van je professionele artistieke praktijk ook een van deze drempels overschrijden:

• € 5.418 bruto verdiend via kernacitiviteiten over een periode van 2 jaar voor de aanvraag

• € 13.546 bruto verdiend via kernacitiviteiten over een periode van 5 jaar voor de aanvraag

Het kunstwerkarttest starter werd specifiek voor starters in het leven geroepen en geeft je dezelfde rechten als het kunstwerkattest plus, maar is slechts 3 jaar geldig. Voor dit attest moet je aan 3 voorwaarden tegelijk voldoen: 

• een diploma hoger kunstonderwijs, een relevante opleiding of gelijkwaardig door ervaring;

• een loopbaan-, financieel- of ondernemingsplan (opgemaakt via een vormingstraject, opleidingsonderdeel of zelf opgesteld);

• minstens 5 artistieke activiteiten of € 300 bruto verdiend uit kernactiviteiten in 3 jaar

De KVR (kleine vergoedingsregeling) werd in het leven geroepen om kleinschalige artistieke prestaties in opdracht te vergoeden. Deze regeling wordt nu herdoopt tot de AKV (amateurkunstenvergoeding). Het blijft een kostenvergoeding voor artistieke prestaties in opdracht binnen de kunsten. Artistiek-technische of -ondersteunende prestaties worden expliciet uitgesloten en het mag enkel gaan over artistieke activiteiten die een noodzakelijke artistieke bijdrage leveren binnen de domeinen van de kunsten.

De term is lichtjes verwarrend want de AKV blijft nog steeds toegankelijk voor iedereen die artistieke prestaties levert, en dus niet enkel voor amateurs. Het platform artist@work zal opgedoekt worden en maakt plaats voor Working In The Arts (WITA).

De eerste belangrijke verandering ligt hem in de verlaging van het maximumbedrag naar € 70 per prestatie. Er is nu ook een minimumbedrag van € 45 vastgelegd en ook nieuw is dat je nog € 20 aan reële verplaatsingskosten mag aanrekenen. Die kosten kan je ofwel aantonen met treintickets etc. ofwel gebruik je de forfaitaire kilometervergoeding tot max. € 20.

Concreet: Als je met 4 gaat optreden kan je per bandlid dus beroep doen op de AKV (€ 70 voor de prestatie en maximum € 20 voor de verplaatsingskosten). Een organisator kan in dit geval een fee uitbetalen van € 360 die gelijk onder de bandleden wordt verdeeld.

Vooral voor solo-artiesten zal het moeilijker worden om van deze regeling gebruik te maken als de organisator een eerlijke fee voorziet. Het is dan ook de bedoeling van de wet om artiesten aan te moedigen om via het statuut van werknemer of zelfstandige te werken. Met een kostenvergoeding bouw je namelijk geen sociale rechten op.

De tweede belangrijke wijziging zit hem in de verschuiving van verantwoordelijkheid naar de opdrachtgevers. Iedereen kan artiesten met de AKV betalen, maar heeft wel de volgende administratieve verplichtingen:

• zowel de artiest als de opdrachtgever moeten op het platform Working In The Arts geregistreerd zijn (de kunstenaarskaart verdwijnt, maar artiesten met zo’n kaart zullen daar normaal in opgenomen worden)

• de opdrachtgever moet de prestatie vóór het uitvoeren van de prestatie registeren via datzelfde platform

• van zodra je als opdrachtgever meer dan € 500 hebt uitbetaald aan artiesten via AKV, moet je 5% solidariteitsbijdrage betalen aan de RSZ op het totaal aan betaalde AKV’s 

• opdrachtgevers die per kalenderjaar meer dan 100 dagvergoedingen betalen moeten een jaarlijks verantwoordingsrapport indienen