Geen massa-evenementen tot en met 31 augustus: zo luidde het verdict van de vorige Nationale Veiligheidsraad twee weken geleden. Vooral voor het grote publiek en derde leveranciers een enorme schok. Veeleer een pijnlijke maar geanticipeerde bevestiging van de vrees van iedereen die rechtstreeks of indirect bij de organisatie van een festival betrokken is.

Diezelfde livesector gaf – na het aangekondigde festivalverbod – twee weken terug, al aan dat ‘dat de maatregelen rond tijdelijke werkloosheid voor werknemers en overbruggingsrecht voor zelfstandigen tot het einde van dit jaar verlengd zullen moeten worden’. De sector vroeg ook al verhoogde aandacht voor de kwetsbare profielen van werknemers met dagcontracten en zelfstandigen in bijberoep, die niet altijd voldoen aan de huidige voorwaarden voor steunmaatregelen.

Ondertussen wordt volop nagedacht over mogelijke exitscenario’s. Misschien kunnen we op dat vlak inspiratie halen bij onze buurlanden. Welke steunmaatregelen zijn daar van kracht voor de cultuursector? En hoe zit het met de buitenlandse zomerfestivals? 

Ook Duitsland, Denemarken en recent ook Frankrijk en Zwitserland houden 31 augustus aan als richtdatum voor de festivals, terwijl Luxemburg (verbod tot eind juli), en Oostenrijk (eind juni!) de situatie (voorlopig) hoopvoller inschatten. In Tsjechië heeft de overheid zich zelfs nog niet uitgesproken over de zomerfestivals, tot grote onvrede van de muzieksector, die baadt in onzekerheid en snakt naar een houvast.

Toch worden er in verschillende Europese landen (en ver daarbuiten) ook creatieve en constructieve maatregelen getroffen om de muzieksector deze ongeziene crisis te helpen overbruggen. Duitsland spant voorlopig de kroon, met een investering van maar liefst 50 miljard euro voor zelfstandigen en kmo’s, inclusief cultuurorganisaties. Hoewel de middelen niet geoormerkt zijn, liet cultuurminister Monika Grütters optekenen dat ‘kunstenaars van vitaal belang zijn’. In Finland investeert de overheid 40 miljoen euro extra in kunst en cultuur (bovenop de 500 miljoen euro voor bedrijven in de creatieve industrieën voorzien door Business Finland). In Zweden gaat het om 38 miljoen euro. In Noorwegen worden freelancers en zelfstandigen - met een tijdelijke inkomensgarantie van 80% - zelfs beter beschermd dan tijdelijk werkloze werknemers in ons land.

Maar ook op lokaal niveau valt er heel wat inspiratie te halen door even over de haag te kijken bij de buren. Zo kunnen freelancers 5.000 euro steun krijgen van de Berlijnse Senaat en de Investitionsbank Berlin. No questions asked, behalve je rijksregisternummer, je naam en adres: een voorlopig eenmalig initiatief, dat mogelijk binnen drie maanden opnieuw geactiveerd wordt. Kunstgerelateerde KMO’s kunnen er overigens tot 9.000 euro steun aanvragen, om hun organisatie draaiende te houden.

In Zwitserland kunnen cultuur-vzw’s tot 30% van hun omzet van het vorige jaar interestvrij lenen en tot 80% van de geleden schade terug-claimen, afhankelijk van het kanton en de stad waarin ze gevestigd zijn. En in Bremen zijn er bovenop de federale steunmaatregelen voor zelfstandigen, bijkomende overbruggingskredieten voor artiesten die hun optredens afgezegd zien omwille van Corona. In totaal gaat het om 500.000 euro voor individuele beurzen, die kunnen oplopen tot 2.000 euro. Een maatregel die aanleunt bij de steun voor de ‘intermittents du spectacle’ in Frankrijk, waarbij organisaties die in aanmerkingen willen komen, moeten aantonen dat een deel van de middelen doorstroomt tot bij de getroffen artiesten.

Allemaal gedegen maatregelen, horen we jullie denken: maar waar blijft Europa? Hoewel het Europees Parlement op 26 maart al een voorstel deed voor 37 miljoen euro aan structurele steunmaatregelen voor zelfstandigen en kmo’s, met inbegrip van de cultuursector, bleef de roep om specifieke steun voor kunst en cultuur weerklinken.

Op 3 april lanceerden 37 koepelverenigingen binnen de Europese muzieksector – waaronder EJN, EMEE en ETEP, waarvan VI.BE lid is – een call to action richting Europese beleidsmakers om hun besognes ter harte te nemen. Op enkele versoepelingen van Creative Europe-deadlines na, waren er immers nog amper maatregelen aangekondigd. De European Cultural Foundation lanceerde enkele dagen later dan wel een solidariteitsfonds voor cultuur, waarbij individuen, collectieven en organisatoren van alle culturele sectoren en burgerinitiatieven beurzen kunnen aanvragen van 5.000 tot 50.000 euro. Maar het was wachten tot 14 april vooraleer de Europese Raad met een ietwat concreet plan van aanpak kwam.

Dat plan, getiteld ‘A European roadmap to lifting coronavirus containment measures’, stelt een gefaseerde aanpak voor. Volgens de Raad moeten lidstaten voorrang geven aan het opnieuw openstellen van:

1. Scholen en universiteiten
2. Commerciële activiteiten (waar mogelijk gefaseerd)
3. Restaurants, cafés en sportcentra (idem)
4. Massa-evenementen

Een eerste vertaling daarvan naar Belgische regelgeving vernamen we vrijdag 24 april tijdens de persconferentie van de Nationale Veiligheidsraad. Vast staat in ieder geval dat de horeca nog minstens tot 8 juni gesloten blijft. Bijgevolg zijn ook kleinschalige caféconcerten en aanverwanten tot die datum alvast geen optie. Over muziekclubs en festivals werd nog amper een woord gerept tijdens de persconferentie, behalve dan in een herinnering aan het aangekondigde verbod op massa-evenementen tot en met 31 augustus.

Recent heeft het Europees Parlement – onder aanvoeren van Duits EPP-vertegenwoordiger Sabine Verheyen, voorzitter van het Comité Cultuur – opnieuw opgeroepen tot meer op maat gemaakte ondersteuning, specifiek voor de cultuursector. Vooreerst wil het Europees Parlement artiesten die geen aanspraak kunnen maken op nationale maatregelen, ondersteunen binnen Creative Europe. Daarnaast wordt gevraagd om het algemene budget binnen het Creative Europe-programma te verhogen. En tot slot moet er volgens de parlementsleden ook een ad hoc instrument geïmplementeerd worden, onder de koepel van het European Investment Fund, dat zich specifiek richt op de cultuursector.

Intussen openen in Zuid-Korea, waar de social distancing-regels onlangs versoepelden, de eerste clubs alvast alweer de deuren (weliswaar onder het motto ‘no mask, no entry’). Hetzelfde gebeurt in China, al blijven daar de social distancing-maatregelen nog wel van kracht in de clubs. Dichterbij huis, in Duitsland, kunnen platenwinkels opnieuw open, terwijl ook het internationale Reeperbahn showcasefestival midden september, voorlopig nog altijd op de planning staat. 

In eigen land lijkt het zo’n vaart niet te gaan lopen. En uiteraard staat de gezondheid van zowel medewerkers als publiek voorop. Maar wat wel dag na dag duidelijker wordt, is dat zonder extra steunmaatregelen, de muzieksector - en bij uitbreiding het culturele ecosysteem in het algemeen - onherstelbare schade zal  oplopen.

#savethesummer heeft niet mogen baten, maar hopelijk kunnen we van #savethesector met z’n allen nog wel een succesverhaal maken.

Blijf je graag op de hoogte van sectorspecifiek nieuws en trends in de muziekindustrie? Schrijf je in voor onze sectormailing en we sturen geregeld updates jouw richting uit.