Op maandag 2 maart begonnen de onderhandelingen tussen de UK en de EU over afspraken die na 1 januari 2021 onze relaties moeten regelen. Heel veel aandacht zal gaan naar handels- en douanedeals, maar op een bepaald moment zal ook de muziekindustrie ter sprake moeten komen. Een groot vraagstuk is bijvoorbeeld welke afspraken er gemaakt zullen worden voor EU-artiesten die in de UK gaan spelen. En zullen UK-artiesten na de overgangsperiode nog vlot in de EU kunnen toeren? En komt er überhaupt wel een deal, nu premier Boris Johnson ermee heeft gedreigd in juni de onderhandelingstafel te verlaten als er niet genoeg vorderingen zijn gemaakt?

Tom Kiehl, de CEO van UK Music (de grootste belangenbehartiger en lobbyist voor de Britse muziekindustrie), geeft alvast een belangrijke boodschap mee aan de onderhandelaars: ‘We need to avoid a cliff-edge at the beginning of next year which could spell disaster for music.’ Er staat natuurlijk veel op het spel: de UK is de derde grootste muziekindustrie te wereld (na de VS en Japan), goed voor een omzet van meer dan £ 5 miljard vorig jaar. In dat opzicht is bv. een stevige bescherming van auteursrechten van het grootste belang, maar het feit dat de UK de veelbesproken European Copyright Directive niet zal omzetten in hun wetgeving zet daar alvast een domper op de feestvreugde.

Onzekerheid troef

De rode draad doorheen al het Brexit-nieuws tot dusver is vooral de grote onzekerheid. Er wordt zeer veel gespeculeerd over wat er na 1 januari 2021 zal gebeuren, maar in de realiteit hangt alles af van de onderhandelingen die nu starten. Uiteraard zijn er her en der al wat schoten gelost die niet meteen het beste doen vermoeden, bijvoorbeeld voor artiesten uit de EU die in de UK willen gaan spelen. Het Britse ministerie van binnenlandse zaken publiceerde vorige week een eerste aanzet voor een nieuwe immigratieregeling na 1 januari 2021, waaruit duidelijk blijkt dat EU-burgers op dezelfde manier zullen behandeld worden als niet-EU-burgers. Dat kan het voor Belgische muzikanten een pak moeilijker en duurder maken om de UK binnen te geraken.

Soorten visa

Momenteel kunnen muzikanten uit de EU zonder visum of werkvergunning de UK binnen om daar te gaan optreden (al dan niet betaald). Je kan dus in de meeste gevallen met je gewone identiteitskaart de grens oversteken, zonder bijkomende formaliteiten. Daar zou na 1 januari 2021 verandering in komen: ook EU-burgers zouden dan, net als niet-EU-burgers, een visum moeten hebben om in de UK betaald te gaan optreden. Er zijn verschillende visumvormen mogelijk om in de UK te gaan werken, maar het ziet ernaar uit dat muzikanten een zgn. Tier 5 - Temporary Worker - Creative & Sporting visum zullen moeten hebben. Daar zijn heel wat voorwaarden aan verbonden:

• je moet in principe kunnen aantonen dat je internationaal bekend bent of een unieke bijdrage komt leveren voor de Britse arbeidsmarkt,
• je hebt een ‘certificate of sponsorship’ nodig van de organisatie die je gaat tewerk stellen, bv. een club of concertzaal of je agent in de UK. Daarmee staat die organisatie garant voor het feit dat je effectief naar daar gaat om de job te doen die in de omschrijving staat, en niets anders,
• je moet verplicht minstens het minimumsalaris uitbetaald krijgen dat vastgelegd is in een aantal barema's,
• je moet minstens £ 945 (€ 1.107) op je rekening hebben staan,
• je betaalt £ 244 (€ 286) per persoon die meereist.

Bovendien werkt de Britse overheid aan een nieuw puntensysteem om te bepalen of iemand al dan niet een visum krijgt. Als je hoog opgeleid bent, of heel specifieke skills hebt, of veel geld komt verdienen in de UK, krijg je meer punten en wordt de kans dat je een visum krijgt groter. Welke gevolgen dat zal hebben voor muzikanten, valt nog af te wachten.

Momenteel bestaat er ook zoiets als de Tier 5 (Temporary Worker - Creative & Sporting) concession: een document dat je toelaat om in de UK te werken voor maximum 3 maanden. In dat geval moet je dus geen visum hebben, maar je hebt wel nog steeds zo'n ‘certificate of sponsorship’ nodig en er moet voldoende geld op je rekening staan. Bovendien moet je uit een land komen waar je geen visum nodig hebt om de UK te bezoeken. België is vandaag zo'n land, maar of dat na 1 januari 2021 nog zo zal zijn, is maar de vraag.

Regelmatig wordt ook het Permitted Paid Engagement visum vernoemd. Dat kan je aanvragen als je expert bent in je vakgebied en wordt uitgenodigd door een Britse organisatie om voor hen te komen werken. Je mag dan max. 1 maand in de UK verblijven, en je moet kunnen bewijzen dat je genoeg geld hebt om jezelf te onderhouden. Zo'n visum is een stuk goedkoper (£ 95 of € 111), maar ook hier moet je door een hele administratieve molen om alles op tijd geregeld te krijgen.

Dit alles zou ervoor kunnen zorgen dat gaan optreden in de UK een lastig en duur verhaal wordt. En wat als je zelf een klein tourneetje op poten zet zonder bv. de hulp van een Britse agent? Dan heb je niet eens echte ‘uitnodigingen’ van Britse concertorganisatoren en wordt het dus heel moeilijk om aan de nodige documenten te geraken. 

Britse artiesten ook geraakt

Al deze maatregelen zouden nog een heel ander effect kunnen hebben, dit keer voor Britse artiesten. Het is namelijk niet ondenkbaar dat de Europese Unie gelijkaardige maatregelen neemt, vanuit de redenering ‘als jullie het voor ons lastig maken, dan maken wij het voor jullie even lastig’. Dat kan in een extreme situatie leiden tot het feit dat Britse artiesten onze landen links laten liggen of dat die muzikanten gewoon minder podiumkansen krijgen. Voor de grote acts met voldoende financiële middelen en administratieve omkadering zal zo'n nieuwe regeling waarschijnlijk niet echt veel verschil maken. Maar voor kleinere structuren die die omkadering niet hebben, wordt toeren in de EU dan een hele onderneming. Daarom pleit de Musician's Union (een soort vakbond die de belangen van meer dan 30.000 Britse artiesten steunt) al langer voor een soort ‘tourvisum’: een visum dat geldig is voor 2 jaar, gratis is en Britse muzikanten toelaat om in elk EU-land te gaan spelen. 

Tot slot

Zoals gezegd is het op dit moment helemaal nog niet duidelijk hoe de realiteit voor muzikanten er na 1 januari 2021 uit zal zien. Zo is de kans bv. vrij groot dat er belangrijke uitzonderingen op de visum-regelingen komen voor artiesten die een paar shows in de UK gaan spelen en het land daarna opnieuw verlaten. We houden je uiteraard op de hoogte van de ontwikkelingen. Over de gevolgen van de Brexit voor reizen naar en werken in de UK schreef Cultuurloket trouwens ook een helder dossier. Daarin lees je ook wat er bv. gebeurt als je merchandise wil verkopen na je shows in de UK.

Blijf je graag op de hoogte van sectorspecifiek nieuws en trends in de muziekindustrie? Schrijf je in voor onze sectormailing en we sturen geregeld updates jouw richting uit.