Bondgenoot van de Vlaamse muzieksector

De brede muzieksector heeft baat bij een performante openbare omroep met een sterke positie binnen het medialandschap. De snel toenemende internationalisering en digitalisering heeft een grote impact op de lokale muzieksector. Elke dag werken alle betrokken stakeholders hard om lokale muziek een blijvende plaats te geven in een geglobaliseerde, hyper-concurrentiële markt. In die context is een openbare omroep nodig die bondgenoot is van de lokale muziekscene en die haar maatschappelijke en culturele opdracht ambitieus formuleert. Om die opdracht waar te maken zullen een zelfbewuste, onafhankelijke redactionele koers en voldoende financiële slagkracht erg belangrijk zijn. Een sterk VRT-merk is een essentiële schakel in het muziek-ecosysteem en speelt een cruciale rol voor lokale artiesten en de muzieksector.

Diversiteit & verdieping

Het MuziekOverleg pleit voor een genrebreed en divers muziekaanbod - zowel van opkomend als gevestigd talent, zowel op radio als televisie, zowel lineair als niet-lineair. Zo stond het in de vorige beheersovereenkomst: “De VRT verzekert muzikale diversiteit in haar aanbod en geeft het publiek de kans om in de breedte en in de diepte kennis te maken met muziek.” Trek die ambitie door naar de volgende beheersovereenkomst. Muzikale diversiteit is precies de juiste kapstok voor een muziekprogrammatie die representatief is en zuurstof biedt voor de dynamische muziekscene in ons land. 

De Week van de Belgische muziek, gelanceerd door VRT en VI.BE tijdens de corona-lockdown, illustreert hoe de muzieksector en de openbare omroep de handen in elkaar slaan om de rijkdom en diversiteit van onze sector te belichten. Dergelijke initiatieven tonen ook de verbindende kracht en de waarde van muziek en gaan zo hand in hand met de maatschappelijke opdracht van de VRT waar onder andere die verbindende rol, het stimuleren van culturele creativiteit en het bevorderen van cultuurparticipatie centraal staan. Graag lezen we in de Beheersovereenkomst een duidelijk engagement om zich te blijven inzetten voor zowel de Week van de Belgische muziek als de MIA’s, beide van onschatbare waarde voor de muzieksector.

Dat tijdens de Week van de Belgische muziek verdieping niet uit de weg gegaan wordt en de uitdagingen van onze muzieksector redactioneel aandacht krijgen, verdient navolging in het globale VRT-aanbod. Andere beleidslijnen die de diversiteit van onze scene belichten en gedurende het hele jaar een voortzetting verdienen zijn de focus op de muzikale kalender, redactionele aandacht voor nieuwe muziekreleases, de captatie van concerten/festivals of de organisatie van evenementen/producties die muziekgenres toegankelijker maken voor een breed publiek. 

Aandacht voor lokaal talent

De VRT stelt zich in haar startnota tot doel om het creatief talent van morgen te ontdekken, kansen te geven en te ontwikkelen. Het MuziekOverleg pleit dan ook voor een due prominence van lokale muziek op alle kanalen van het VRT-platform. Dat geldt zowel voor de Vlaamse muziekproducties op alle radionetten als voor de Nederlandstalige producties op Radio 1 en Radio 2. We benadrukken de nood aan een volgehouden inspanning, ook met oog voor specifieke genres zoals bijvoorbeeld jazz, folk of worldwide. Die aandacht voor lokaal muziektalent, zowel in dag- als avondprogrammatie, moet een centrale plaats hebben binnen het muziekbeleid van de verschillende netten. Daarbij mag de focus niet enkel op gevestigde waarden liggen; ook als springplank voor  jong, opkomend talent blijft VRT een essentiële schakel binnen het muzikale ecosysteem. De Nieuwe Lichting is hier een mooi voorbeeld van. 

We pleiten voor verdere transparantie over het aandeel en de aard van lokale muziekproducties op de verschillende netten; data die ook het percentage tijdens de piekuren weergeven. 

Het live brengen van nieuw muzikaal werk op televisie en in primetime blijft een zorgenkind. Een openbare omroep moet de experimentele en budgettaire ruimte krijgen om hierop in te zetten. Formats zoals de Toots-sessies, die ook kansen bieden aan nieuw talent, worden zeer gewaardeerd en verdienen uitbreiding. Dat geldt ook voor de muziekopdrachten voor series en audiovisuele producties.

VRT mag nog ambitieuzer de rol van muzikale gids en voortrekker van lokaal talent opnemen en hierbij spelers of expertise uit de muzieksector betrekken. Investeren in die  muzikale gidsfunctie, op verschillende platformen, is noodzakelijk om de frisheid van de openbare omroep te garanderen en kan een katalysator zijn om een jonger of moeilijker bereikbaar doelpubliek aan te boren. Zo maakt de openbare omroep een kwalitatief verschil voor lokale artiesten. 

Overleg & samenwerking

Het MuziekOverleg benadrukt het belang van dialoog en structureel overleg die zowel voor de muzieksector als de openbare omroep kansen bieden om noden en behoeften te signaleren en samen uitdagingen aan te gaan. Daarom de uitdrukkelijke oproep om

structureel overleg opnieuw te verankeren in de beheersovereenkomst, zoals het nu omschreven is: ‘De VRT werkt samen met de muzieksector en organiseert structureel overleg met de Vlaamse muzieksector​.’ Het MuziekOverleg wil hier graag het aanspreekpunt blijven.  Ook “VRT Connect (Muziek)” of “Blend Club XL” (inspiratieplatform voor diversiteit en inclusie) zijn initiatieven die we toejuichen. 

Investeren in de muzieksector

In de VRT-startnota ter voorbereiding van de nieuwe Beheersovereenkomst 2026-2030 lezen we dat VRT samen met de sector de ontwikkeling van een streaming-aanbod op vlak van muziek wil onderzoeken om, in een wereld waar internationale concurrentie steeds groter wordt, voldoende kansen te blijven geven aan lokaal muziektalent. We werken uiteraard graag mee aan elk initiatief dat de aandacht voor lokale muziekproducties binnen diverse genres kan bevorderen en worden graag vanaf de start betrokken bij de ontwikkeling van dit plan. 

Fair practice

Creatieve werken vormen de motor van de VRT en het ondersteunen van Vlaamse cultuur en creativiteit behoort tot haar maatschappelijke opdracht. Een belangrijk aandachtspunt daarbinnen is de correcte vergoeding van artiesten, auteurs en componisten; zowel voor de creatie, prestatie of exploitatie van hun creatief werk. Het MuziekOverleg en de VRT werken samen aan een fair practice kader met betrekking tot rechten en vergoedingen bij muzikale samenwerkingen op initiatief van VRT of de artiest zelf. We willen samen werk maken van de uitvoering van deze afspraken. Als de VRT overweegt om muziekwerken en -opnames  te gebruiken voor de training van AI-modellen, is het ook hier essentieel om transparante afspraken te hanteren ivm vergoedingen, gebruik en actieve toestemming van rechthebbenden.

De openbare omroep heeft de muziek(sector) nodig, en de muziek(sector) heeft de openbare omroep nodig. 

Vanuit dat inzicht schreef het MuziekOverleg* deze nota. De aanbevelingen die we formuleren zijn bedoeld als voorzetten. In het beste geval vinden ze hun weg naar een nieuwe beheersovereenkomst of vormen ze in de komende jaren de krijtlijnen voor een nauwe samenwerking en dialoog tussen VRT en de Vlaamse muzieksector. 

Het MuziekOverleg

Brussel, 15 mei 2025

* Het MuziekOverleg is een overleg- en reflectie-netwerk waar spelers uit verschillende hoeken van het muzikale spectrum (zo breed, zo divers en zo volledig mogelijk) elkaar ontmoeten, informatie uitwisselen, expertise delen, samenwerking stimuleren en noden of wensen signaleren.

We hebben hetzelfde doel voor ogen: samen een beter muziek-klimaat faciliteren.

VI.BE is hiervan coördinator. 

** MuziekOverleg-leden die deze nota mee onderschrijven:

• BRMA (Belgian Recorded Music Association)
• BIMA (Belgian Independent Music Association)
• BMPA (Belgian Music Publishers Association)
• BSCG (Belgian Screen Composers Guild)
• BWMN (Belgian World Music Network)
• Clubcircuit 
• ComAV (Componisten Archipel)
• cult!, netwerk cultuurhuizen
• de Muziekgilde
• FFN (Flanders Folk Network) 
• FMiV (Federatie van Muziekfestivals in Vlaanderen)
• Koor&Stem
• MMaF (Muziek Managers Federatie)
• MuziekMozaïek
• oKo (Overleg Kunstenorganisaties)
• PlayRight
• Sabam
• VI.BE 
• VLAMO 
• VLAPO, Vlaamse podiumartiesten