Hoeft het nog gezegd: de coronacrisis hakt er overal stevig op in. Eén van de zwaarst getroffen sectoren is de muziekindustrie, en dat is niet verwonderlijk: muziek brengt mensen bij elkaar, en laat dat nu net zijn wat we in deze crisis ten alle koste moeten vermijden. De totale omvang van de catastrofe blijft voorlopig nog onduidelijk, maar alle artiesten zien hun optredens tot de zomer alvast verdwijnen, en waarschijnlijk zullen de maatregelen nog tot lang daarna hun effect laten voelen binnen de sector. Vaak kaderen de liveshows ook binnen een nauwkeurig uitgewerkt plan waarin alles aan elkaar hangt: van singles en plaatreleases tot persinterviews en concerten, één schakel die wegvalt heeft ingrijpende gevolgen voor al de rest.

Apocalyps

Half maart ziet alles er nog veelbelovend uit: de eerste reacties op de nieuwe plaat van Millionnaire zijn unaniem lovend, en de band maakt zich klaar voor een releasetournee met verschillende uitverkochte shows. Ook het ambitieuze promoplan voor de nakende release van Compact Disk Dummies rolt voort als een geoliede trein: na een goed ontvangen EP in het najaar van 2019 en de MIA voor ‘Dance’ staan de verwachtingen bij pers en publiek hoog gespannen, en de broertjes hebben er het volste vertrouwen dat ze die kunnen inlossen ook.

Eric: “Zelfs in de week dat de quarantaine werd afgekondigd hebben we nog interne gesprekken gevoerd waar uiteindelijk werd besloten om ons aan het plan te houden. Het concertcircuit was voor de Belgische acts ook nog zeer optimistisch, iedereen dacht dat we een tijdje de kat uit de boom konden kijken. Dat was woensdagochtend voor de lockdown, en toen we in de namiddag nog een keer belden was de teneur al helemaal omgeslagen. Zo snel ging het, we werden ingehaald door de realiteit. Sindsdien is het alsof je elke dag in een compleet nieuwe situatie wakker wordt. Ik denk dat we een viertal dagen later hebben beslist om die release met een maand en een week uit te stellen, naar 15 mei. En zelfs nu nog wordt die datum elke dag opnieuw geëvalueerd, want het kan best zijn dat de omstandigheden ons nopen om het nog een beetje op te schuiven.”

Aanvankelijk wordt er nog even getwijfeld of de release toch maar niet moet doorgaan zoals gepland, om dan maar het beste te maken van de digitale verkoop. Maar nadat een aantal shows worden opgeschoven naar de zomer en het najaar, wordt de keuze gemaakt om de plaat met anderhalve maand uit te stellen. Opeens zijn het onvoorstelbaar andere tijden, en het valt te verwachten dat het publiek een tijdlang andere zorgen aan het hoofd zal hebben dan een nieuwe plaat. In zo’n klimaat is het nog moeilijk promotie voeren, ook al omdat de geplande persdagen door de ogenblikkelijke quarantaine in het gedrang komen.

Eric: “We hebben dan maar beslist om die interviews te laten verlopen via Skype, we hadden toch al het voorbereidend werk gedaan. De journalisten werd dan wel vriendelijk gevraagd om de publicatie nog even uit te stellen, maar zo hebben we dat al achter de rug. We hebben nog een aantal andere ingeplande acties moeten uitstellen, zoals enkele promoties op Spotify. Dat is dan kort op de bal spelen en gemaakte afspraken proberen onderhandelen, maar in dit geval is ons dat allemaal gelukt.”

In het geval van Millionaire is het daarvoor al te laat: de promotionele bal is maar net aan het rollen wanneer de pandemie een feit is. Eric bemerkt een beetje wrang dat de apocalyptische boodschap achter de songs opeens wel zeer profetisch blijkt. “De lopende promotie kan nog afgewerkt worden, met een aantal grote interviews in de nationale media en een stel fraaie videoclips die wel wat opzien hebben gebaard. Een aantal van de afgelaste shows heeft ondertussen al een nieuwe datum gekregen, maar ook daar is het bang afwachten wat de toekomst brengt. Een verlenging van de huidige maatregelen, of nieuwe onvoorziene omstandigheden kunnen snel genoeg weer zorgen voor roet in het eten. Om nog maar te zwijgen van de pas geleverde merchandise: t-shirts, hoodies, LP’s en CD’s, badges… die staan nu ergens in een garage te rotten.”

Bottleneck

De situatie is dus zeer ernstig, maar is ze hopeloos? Eric ziet wel enige lichtpunten in het hele verhaal. 
Eric: “Het lijdt geen twijfel dat dit een uitzonderlijke situatie is, zonder enig precedent. In de muziekbusiness heeft doorgaans iedereen wel een mening klaar over wat er moet gebeuren. Wel, ik hoor nu al twee weken van alle kanten: ‘wij weten het óók niet meer.’ Dus als een artiest me belt met de vraag wat de volgende stap zal zijn, dan kan ik ook alleen maar eerlijk zijn en zeggen dat ik het ook maar moet uitvissen op het moment zelf. We kunnen enkel creatief zijn en proberen onze muziek toch in de kijker te krijgen, zo goed en kwaad als het kan.”

Verplaatsingen van afgelaste speeldata naar de late lente, de zomer of het najaar zijn nu aan de orde. Belgische artiesten met enige naam en faam in eigen land maken nog wel kans om later op het jaar terug de aandacht van hun publiek te trekken wanneer ze opnieuw live kunnen spelen. Maar in dat geval dreigen weer andere problemen de kop op te steken.
Eric: “Eerst en vooral: door deze gebeurtenis ben je als artiest het momentum kwijt. Je bouwt dat zorgvuldig op volgens een zeer nauwkeurige timing, en wanneer dat wegvalt los je dat niet zomaar op door te zeggen: ‘och, we schuiven wat op en we halen dat later wel in’. Het is niet enkel een praktisch probleem van agenda’s en timing; de artiest en zijn entourage hebben een heel proces doorlopen waarin gezamenlijk naar een concreet doel wordt toegewerkt: van het schrijven en opnemen van het nieuwe materiaal, tot de planning van optredens, de release en de promotie, en de concerten. Je mag dat hele proces gerust vergelijken met een topatleet die zich voorbereidt op een prestatie.”

De verschuiving brengt ook met zich mee dat er zich later op het jaar een opeenstapeling voordoet, wanneer ook de reeds geplande volgende lading releases op het publiek wordt losgelaten. 
Eric: “Op dat moment dreigt dus een oververzadiging van de markt, en zo ontstaat een bottleneck waarbij je release een tweede keer verloren kan gaan. Op dat moment wordt het publiek immers tot keuzes gedwongen - je kan moeilijk verwachten dat men al die shows gaat bijwonen. Er zijn nu ook festivals die al besloten hebben een jaartje over te slaan, en hun affiche van dit jaar zoveel mogelijk overhevelen naar de volgende editie. Een heel mooi gebaar natuurlijk, maar dat betekent wel dat een artiest met een nieuwe concertreeks in 2021 op die plekken niet meer kan aankloppen. De kans zit er dus in dat de markt voor geruime tijd grondig wordt verstoord.”

Eigen kweek

Bij het publiek groeit inmiddels het besef dat voor onze eigen artiesten zeer moeilijke tijden zijn aangebroken. Her en der gaan nu stemmen op om de zomerpodia en events te vullen met talent van eigen bodem. In meerdere opzichten een goed idee, zo besluit Eric.

Eric: “De eigen artiesten gaan die extra inkomsten broodnodig hebben, en bovendien zal het ook een praktische noodzaak blijken. Je kan er van uitgaan dat de meeste grote en middelgrote festivals niet in hun traditionele vorm zullen plaatsvinden, maar anderzijds lijkt het (momenteel nog) ondenkbaar dat het publiek de hele zomer nergens terecht kan voor muziek en vertier. Kleinschalige evenementen met lokale artiesten kunnen daarin een uitweg bieden.”

“De meeste buitenlandse artiesten spelen nu al op veilig door hun plannen voor het voorjaar en de zomer op te bergen of door te schuiven naar het najaar. Die maken een begroting voor een volledige Europese tournee, en als dat door de crisis financieel te riskant wordt, dan schrappen ze gewoon hun hele plan. Zo zal er in de zomerprogrammatie veel ruimte ontstaan voor Belgische acts. Wie daar slim op inspeelt en zich op korte termijn kan vrijmaken, die maakt dus best nog kans op een productieve zomer.”

“Want omgekeerd zullen er voor binnenlandse artiesten ook veel kansen in het buitenland wegvallen. Met Whispering Sons en Compact Disk Dummies zouden we begin mei naar Japan trekken. We zijn al een half jaar bezig met dat administratief in orde te krijgen. Maar ook dat kunnen we wel vergeten: iedereen die daar de komende tijd het land binnenkomt, moet meteen veertien dagen in quarantaine. Ik verwacht dat de komende maanden alle grenzen stevig dicht zullen blijven. Iedereen wil op veilig spelen, en dat is begrijpelijk.”

Ook in de media klinkt steeds harder de oproep om de komende tijd wat meer op Belgische muziek in te zetten. Ook dat kan voor de lokale artiesten een goeie zaak zijn, aldus Eric.
Eric: “Het wordt wel vaker gezegd: het is eigenlijk ongelooflijk hoeveel kwaliteitsvolle muziek er wordt gemaakt op zo’n kleine oppervlakte. Maar wat er doorgaans in onze media aan bod komt, is meestal maar het tipje van de ijsberg. Dit zou dus een geknipte kans zijn om ook eens wat minder bekende artiesten aan bod te laten komen.”

Met campagnes als #PlayLocal (de gezamenlijke oproep van de Belgische muziekindustrie om vooral muziek van Belgische artiesten te streamen of te beluisteren) of #ikluisterbelgisch (Studio Brussel zet extra in op Belgische producties) wordt hier gehoor aan gegeven. Die extra airplay kan ervoor zorgen dat er via auteursrechten toch nog wat geld in het laatje komt tijdens deze crisisperiode. Het wordt ook interessant om in de komende periode te kijken naar streaming cijfers: heeft de lockdown een invloed op digitale consumptie van lokale muziek?
Eric: “De cijfers voor de digitale verkoop en streaming bij Millionaire en Compact Disk Dummies waren op dat vlak ook weinig bemoedigend - er viel geen enkele invloed van de quarantaine te bespeuren.”

Huiskamervlijt

Een fenomeen dat nu zeer ostentatief de kop opsteekt, is de ‘huiskamersessie’ waarbij een artiest vanuit zijn isolement op video een nummertje brengt via de socialmediakanalen die voorhanden zijn. Ook de broers Coorevits en Tim Vanhamel hebben al op die manier connectie gezocht met hun fans. De Compact Disk Dummies brachten voor Studio Brussel een speciale ‘quarantainesessie’ in hun badjas, vanuit hun homestudio in Desselgem. Vanhamel waagde zich aan een heus balkonconcert met een akoestische versie van het toepasselijke ‘Strange Days’ en postte al enkele ludieke filmpjes op het kanaal van de band via Instagram Stories. Toch zien Eric en de artiesten die huisvlijt niet als een volwaardig alternatief voor een promotionele campagne.

Eric: “Op dit moment zie je een wildgroei aan zulke filmpjes, wat overigens compleet te begrijpen is. Artiesten hebben nu de tijd om ze te maken, en het is ook een manier om toch een beetje verbinding te zoeken met je publiek. Maar als je het promotioneel bekijkt, is de impact van zulke content zeer beperkt: het is een vluchtige stroom waarin je maar moeilijk kan opvallen. Tim heeft dat overigens goed begrepen: hij weet al lang dat je als artiest moet opletten met ‘overexposure’. Dat leidt al gauw tot oververzadiging bij het publiek en al zeker wanneer er zo’n overvloed van content wordt verspreid. Zijn laatste filmpjes waren ook meer een persiflage op dat hele fenomeen.”

Lennert Coorevits (Compact Disk Dummies): “Ik maak me daar geen illusies over: mensen hebben op dit moment echt wel wat anders aan hun hoofd dan de release van mijn plaat. Daar gaan wat lollige filmpjes geen verandering in brengen. We zijn nu wel al wat videocontent aan het bedenken die we voor de promotie van de release kunnen gebruiken, maar we hebben op dit moment nog genoeg ander werk om de tijd te vullen. Mijn broer repareert synthesizers, en zelf maak ik de laatste tijd steeds meer muziek voor televisie, dus ik werk nu rustig wat opdrachten af.”

De drastische gebeurtenissen van de afgelopen tijd hebben bij Coorevits ook de bedenking opgeroepen dat het misschien wel tijd is voor muzikanten om zich te herbronnen, en een ander verdienmodel voor zichzelf te verkennen.
Lennert: “Op dit moment zijn heel veel artiesten bijna volledig afhankelijk van het livecircuit, en dan nog voornamelijk de festivalzomer. Dat is een bubbel die ooit eens moest barsten, ik zat daar eigenlijk al een tijdje op te wachten.”

“Ik merk nu zelf dat ik mijn creatief ei even goed kwijt kan in het componeren van soundtracks, en we hebben ook al andere ideeën overwogen: de hele online industrie van beatmakers kan bijvoorbeeld een zeer lucratieve bron van inkomsten zijn, en dat is iets waar we ons best in zouden uitleven. Het is zeer denkbaar dat de huidige situatie het muzikale landschap grondig door elkaar zal schudden en voorgoed zal veranderen, daar moeten we ernstig rekening mee houden. Er bestaat dus geen pasklare oplossing voor de toekomst, vrees ik.”

Ten slotte heeft Lennert ook nog een wijze filosofische raad voor jonge artiesten, en bij uitbreiding voor onze hele samenleving.
Lennert: “We zitten nu nog maar anderhalve week ver in de crisis, dus er is nog een hele tijd te gaan. Toch hebben we alweer massaal het gevoel dat we vanalles ‘moeten’ ondernemen om die tijd te vullen, en via sociale media is er een niet aflatende stroom van suggesties wat je allemaal te doen staat. Terwijl dit net een periode kan zijn van vertragen, loslaten en bezinnen. Mijn goede raad aan jullie lezers luidt dus als volgt: je hébt nu de tijd, probeer hem ook te némen, dan volgt de creativiteit als vanzelf. Maak wat muziek, schrijf af en toe een nummer, en wie weet heb je aan het einde van de crisis wel een volledig nieuw album.”

Beluister hieronder het nieuwe album van Millionaire en de nieuwe single van Compact Disk Dummies.