Elke euro die Europese labels investeren, heeft een positief domino-effect: die euro levert elders in de muziekindustrie 1,8 euro aan bruto binnenlands product op. Dat is het centrale cijfer van Music in the EU, dat IFPI samenstelde op basis van chart- en verkoopcijfers van aangesloten Europese labels en van het rapport The Economic Impact of Music in Europe, dat de organisatie in 2020 bestelde bij Oxford Economics. Daarbovenop was de Europese opgenomen muziekmarkt in 2023 de tweede grootste van de wereld, met een brutowaarde van 5,2 miljard euro. Daarmee moet het alleen de Amerikaanse markt voorlaten (10,2 miljard). De Japanse volgt dan weer op grote afstand met 2,5 miljard euro aan waarde. 

Toch is er reden tot zorgen over de Europese muziekmarkt, stelt IFPI. In groeipercentages blijft die, net als de meeste gevestigde markten, in 2023 namelijk ver achter op grote stijgers zoals China en zuidelijke Afrikaanse landen (meer dan 20%). Muziekmarkten met een lange geschiedenis, zoals de VS, Japan, UK en Europa, kenden dan weer een beperkte groei, toont volgende grafiek. Wel positief: de Belgische markt groeide in 2023 met 12,4%, waarmee het een van de beter presterende Europese markten is. Het rapport maakt daarbij weliswaar geen onderscheid tussen de Vlaamse en Waalse sector.

Lokaal vs. mondiaal doorbreken

Music in the EU toont ook aan dat Europese lokale artiesten in eigen land vaak succesvol zijn, maar hun export naar de rest van de werel blijft een uitdaging. In totaal was er op 22 Europese muziekmarkten, 60% van de hitlijsten afkomstig van eigen bodem – in vergelijking met 40% elders in de wereld. Landen als Denemarken, Zweden en Finland scoorden daarbij erg hoog: 90% van hun hitlijsten in 2023 bestonden uit nationale artiesten. In vergelijking was amper 30% van de Belgische charts in 2023, Belgisch.

Bovenstaande chart toont dat de meest succesvolle singles in Europa in 2023, vooral die van Amerikaanse en Latijns-Amerikaanse artiesten waren. De meeste Europese doorbraken bleven, met andere woorden, Europees. Eén mogelijke reden voor dat beperkte bereik waar het rapport naar lijkt te verwijzen, is taal. Engelstalige muziek heeft wereldwijd een immens publiek, wat de concurrentie voor bijvoorbeeld Engels zingende Belgen bemoeilijkt. De afzetmarkt voor Nederlandstalige muziek is dan weer beperkt, terwijl bijna de helft van bijvoorbeeld de Spaanse en Portugese hitlijsten bestaat uit Latijns-Amerikaanse artiesten.

Ondertussen uitte onder meer data-analist Bo Plantinga al kritiek op IFPI’s keuze om hun conclusies te baseren op slechts 10 of 20 hits per land. Als reactie onderzocht hij het lokaal aandeel in Nederlandse top 200-lijsten uit de voorbije vijf jaren. Zo bleken er in 2024 grote verschillen in dat aandeel doorheen de top 200, en waren vooral oudere Nederlandse hits in trek, in tegenstelling tot nieuwere internationale muziek. IFPI’s rapportcijfers moeten volgens hem  met een korrel zout worden genomen. 

Beterschap aan de horizon? 

Het rapport gaat ook in op de artiesteninkomsten uit opgenomen muziek sinds 2001. Met 3,2 miljard euro aan uitgekeerde inkomsten is het Europese bedrag nog altijd maar 61% van het hoogtepunt in 2001. Dat moeilijke herstel kan weliswaar worden gewijt aan de instorting van de fysieke muziekmarkt rond de eeuwwisseling, de economische crisis van 2008 (en daaropvolgend economisch dieptepunt rond 2010) en de lichte, maar niet vergelijkbare stijging van inkomsten vanaf 2017, toen muziekstreaming doorbrak. Hoewel de inkomsten dus inderdaad niet zijn wat ze waren, is dat moeizame herstel geen nieuw probleem. 

Bovenstaande cijfers indachtig benadrukt IFPI’s CEO Victoria Oakley het belang van labels voor het creatieve en muzikale ecosysteem. Met investeringen tot wel 6,8 miljard euro per jaar ondersteunen zij niet alleen nieuwe talenten, maar ook commerciële innovatie. Maar digitalisering en marktconcurrentie nopen EU-beleidsmakers ook tot maatregelen, stelt ze. Zo bekritiseert de IFPI-CEO tegenstand op lokaal niveau tegen de Digital Single Market (DSM)-richtlijn voor één Europees muziekconsumptiesysteem, Ook roept ze op tot een strenge uitvoering van de nieuwe AI Act, bijvoorbeeld om ook buiten de EU getrainde systemen aan onze maatstaven te houden.