Via een kwantitatieve en kwalitatieve bevraging van ruim 13.000 Vlamingen wilden de onderzoekers een beeld krijgen van hoe we met z’n allen deelnemen aan cultuur tijdens de coronacrisis. Daarbij ging er heel wat aandacht naar hoe het publiek het digitale vrijetijdsaanbod heeft beleefd: wie geniet hiervan en zal het publiek online cultuur blijven consumeren wanneer concertzalen, musea en theaters terug de deuren openen?

Cultuurminnende Vlamingen en Brusselaars vormden de focus van dit onderzoek. Deze studie heeft dus niet de betrachting om een representatief beeld te schetsen van cultuurparticipatie tijdens coronatijden in Vlaanderen en Brussel. Het wil vooral in kaart brengen hoe het cultuurpubliek zijn cultuurparticipatie heeft aangepast in coronatijden en zal aanpassen in de toekomst. 

De belangrijkste bevindingen:

• Vele cultuurliefhebbers hebben tijdens de lockdown de weg naar het online-aanbod gevonden. Wie voor de coronacrisis al online participeerde aan cultuur, is dat meestal blijven doen, en daar is een grote groep nieuwe gebruikers bijgekomen.

• Musea & erfgoedsites en theater kennen een sterke toename, en ook concerten (zowel klassiek als niet-klassiek) doen het online zeer goed.

• De tevredenheid over het online aanbod is zeer groot, met meer dan 60% tevreden gebruikers voor zo goed als alle cultuurvormen. Toch is de online deelname meestal beperkt tot eenmalig of sporadisch gebruik.

• Waar het vooral de jongere leeftijdscategorieën waren die voor de lockdown de weg naar het online aanbod al gevonden hadden, hebben de oudere leeftijdsgroepen tijdens de lockdown een inhaalbeweging gemaakt. Die inhaalbeweging zien we helaas niet wat de sociale kloof betreft. Het sociale verschil in online participatie is tijdens de lockdown zelfs groter geworden dan ervoor, zelfs voor het culturele kernpubliek. Het feit dat veel online aanbod gratis is, lijkt daarvoor onvoldoende.

En wat na de lockdown?

• Er is een grote interesse om online aan cultuur te blijven participeren, ook bij mensen die dit tijdens de lockdown voor het eerst deden.

• Focus ligt op gratis online activiteiten, want de betalingsbereidheid voor online cultuur is bijzonder laag.

• Het cultuurpubliek snakt naar de heropstart van het reguliere aanbod, omdat men veel belang hecht aan ‘cultuur in het echt zien’ en ‘er eens gezellig uit zijn’. Ook het sociale aspect van cultuurbeleving (vrienden en familie zien, de sfeer in publiek, mensen ontmoeten,...) blijft voor meer dan de helft van de cultuurliefhebbers belangrijk.

Maar het is nog lang niet business as usual voor het publiek:

• Zeven op tien cultuurliefhebbers wil vermijden zich in grote groepen mensen te begeven of dicht bij anderen te komen.

• Vier op tien respondenten vrezen dat de sfeer in het publiek te sterk zal lijden onder de social distancing-maatregelen.

• De cultuurliefhebbers hebben algemeen een groot vertrouwen in de veiligheidsvoorzieningen die de cultuurorganisaties treffen. Toch blijft er een grote individuele voorzichtigheid ten aanzien van het nemen van het openbaar vervoer, het aanraken van voorwerpen zoals tickets, drankbonnen en deurklinken.

• Voor bijna één op drie is deelname aan cultuuractiviteiten sowieso uitgesloten zolang er geen vaccin is of er enig risico op besmetting is.