Wil je inzetten op een vruchtbaar lokaal muzieklandschap? Wat vaak begint bij het enthousiasme van één persoon of dienst is niet altijd even makkelijk te laten uitgroeien tot een breed gedragen muziekbeleid. Een muziekbeleid kan in de meeste gevallen pas duurzaam en daadkrachtig worden wanneer diverse actoren zich engageren en er een gevoel van gedeeld eigenaarschap is. Zoek daarom toenadering tot andere muziekspelers in je stad of gemeente. Breng ze (informeel) rond te tafel, laat ze kennis maken met elkaar en bekijk wie welke rol kan en wil spelen in het lokale muzieklandschap. Kijk daarnaast ook welke andere gemeente- of stadsdiensten baat hebben bij het uitrollen van een muziekbeleid (evenementen, erfgoed, economie, ...). Speur met andere woorden naar enthousiasme en creëer een coalition of the willing. 

Naast repetitieruimtes, zolders en garages vormen ook muziek- en kunstacademies een levendige couveuse waar de artiesten én scenes van morgen worden gevormd. Een doordachte samenwerking tussen deze onderwijspartners en het lokale cultuurhuis kan tal van voordelen opleveren voor het lokale vrijetijdsbeleid en alle betrokken partijen. 

Art’Iz en Cultuurhuis De Leest in Izegem hebben sinds enkele jaren een structurele samenwerking waarbij de leerlingen van de jazz/pop/rock-afdeling bijvoorbeeld speelkansen krijgen op het podium van het cultuurhuis. Concreet kan dit via voorprogramma’s van grote namen of tijdens een eigen tweedaags muziekfestival van de Academie. Deze samenwerking om buitenschools op te treden en podiumervaring op te doen, geeft de kans aan ouders, vrienden en het publiek van het Cultuurhuis om de leerlingen aan het werk te zien. Dit creëert een gezonde lokale muziekscene waar iedereen zijn rol opneemt en waar de leerlingen gemotiveerd boven zich uitstijgen. Door de financiering vanuit zowel het Cultuurhuis als de academie op te nemen ontstaat er een gezonde wisselwerking én is er een gedeeld eigenaarschap. Beide partners konden dit ook opnemen in hun beleidsplannen waardoor dit heel duurzaam kon uitgroeien tot een motor die de lokale gemeenschap, van onderwijs tot cultuur, sterker maakt. 

Cruciale tip: neem de tijd om de leefwereld van het onderwijs goed te leren kennen en vanuit vertrouwen naar elkaar toe te groeien. Voldoende uitwisselen en iedereen betrekken vanuit de eigen expertise (van DKO docent en cultuurhuis-technieker tot academiedirecteur en vrijetijdscoördinator) blijkt daarin essentieel. 

Er kan terughoudendheid zijn om als gemeente samen te werken met de nabije centrumstad en omgekeerd. Desondanks levert een samenwerking voordelen op voor beide partijen. Zo bleek ook in het ECRU, waar centrumstad Genk samen met 6 andere gemeenten de IGS vormt. Bestond er vooraf twijfel over een efficiënte samenwerking, onder meer door het verschil in schaalgrootte en budgetten, is iedereen enkele jaren later overtuigd van de voordelen. Initiatieven die in Genk ontstaan kunnen een vervolg krijgen in de omliggende gemeenten. Daarboven profiteert de regio ook mee van de grotere budgetten waarmee Genk kan werken. Centrumsteden kunnen onder meer op vlak van infrastructuur en materiële en financiële ondersteuning een belangrijke rol spelen, terwijl kleinere gemeenten heel relevant zijn op vlak van bijvoorbeeld expertise over hun lokale scene.

1. Neem hiphop als muzikale leefwereld ernstig. Hiphop is in oorsprong een emancipatiebeweging, die bottom-up is ontstaan en jongeren de kans geeft om hun stem te laten horen. Hiphop is vandaag één van de grootste toonaangevende muziekgenres wereldwijd. Het is daarbij ook een toegankelijk genre voor jongeren omwille haar experiment en zelfexpressie focus. Je hebt weinig voorkennis nodig om te experimenteren en de eerste stappen te zetten met hiphop. Net in zijn herkenbaarheid zit de kracht. Het is een uitdrukkingsvorm van (vaak kwetsbare) jongeren, dat hun identiteit geeft en hun zelfbeeld versterkt. En wie weet, kunnen ze daarna hun talenten ontwikkelen. 

2. Als je jongeren wil bereiken, vertrek dan van wat er al is en werk samen met lokale verenigingen of sleutelspelers die de jeugd wél succesvol bereiken. Let op gedeeld eigenaarschap, geef hen ruimte en laat ze meedenken. Het is daarbij belangrijk om ruimte te laten voor experiment en falen. Stimuleer hierin ook de samenwerking tussen grote organisaties (zij hebben middelen) en kleine/minder zichtbare verenigingen (zij hebben de know-how). Vermijd hier diversiteit en inclusie als window dressing, maar kijk naar de demografie in je gemeente. 

3. Wie zijn de sleutelfiguren en met wie kunnen we duurzaam samenwerken op lange termijn? Iemand van een moskee, een oudere broer … denk out of the box en ga op zoek naar iemand die aanzien heeft binnen de groep die je wil bereiken. Door net vertrouwen te winnen bij sleutelfiguren, counter je het wantrouwen dat vaak bestaat tegenover overheden. Bouw een vertrouwensrelatie uit door te investeren in communicatie en aanwezigheid. In gesprek gaan is key. Door net zichtbaar en aanwezig te zijn op hun terrein, tijdens hun events of in hun werking, bouw je duurzaam aan een relatie die kan uitgroeien tot vertrouwen. Indien je inzet op een top-down benadering is het belangrijk om condities te creëren waardoor dialoog moét ontstaan. Creëer bijvoorbeeld een subsidievoorwaarde die vereist om samen te werken met een kleinere speler. Zo versnel je die gesprekken en de nood om ze te laten plaatsvinden.

Samen met partners uit de vrijetijdssector schreef de VVSG de Inspiratienota lokaal vrijetijdsbeleid, waarin negen transversale thema’s worden uitgediept. Van participatie aan beleid, over toegankelijkheid van het aanbod, tot mentaal welbevinden. Tijdens deze uitwisseling kwam onder meer de vraag naar boven naar meer marge en vertrouwen op de lange termijn voor jeugdverenigingen. 

Stel je als lokale beleidsmaker open voor langere trajecten. Jeugdhuizen en andere jongerenorganisaties krijgen zo meer ruimte om te experimenteren en te falen. Hetzelfde geldt voor projecten die geïnitieerd worden vanuit een jeugddienst. Vaak wordt er te snel resultaat verwacht, of in een kramp geschoten wanneer de verhoopte resultaten niet meteen worden bereikt. Gedurfde projecten, zoals opnieuw inzetten op live optredens terwijl het draagvlak hiervoor vandaag bij jongeren kleiner is, vinden niet altijd meteen hun publiek. Reken jeugdverenigingen hier niet meteen op af - bijvoorbeeld door het weerhouden van projectsubsidies - en geef hen een aantal jaren om de gehoopte resultaten en groei te realiseren.