Keren we eerst even een jaar of 6 terug in de tijd. Toen kon je geen muziekconferentie binnenwandelen of het ging wel in een of ander panel over blockchain. Die technologie, die o.a. de virtuele munt Bitcoin ondersteunt, was ook in de muziekindustrie hotter dan hot. Blockchain was dé tech-revolutie die ervoor zou zorgen dat geldstromen voor artiesten meer fair en transparant gingen verlopen, dat er auteursrechtelijke transacties zouden worden gesloten via zogenaamde smart contracts, dat beheersvennootschappen en platenfirma’s overbodig werden enzovoort. Al snel bleek dat blockchaintechnologie heel wat potentieel had, maar vooralsnog niet de hele industrie fundamenteel zou gaan veranderen. Heel wat start-ups leverden de voorbije jaren interessant werk rond blockchain in de muziek, maar de grote storm ging toch even liggen.

Tot nu

Blockchain is helemaal terug, in de vorm van miljoenendeals van artiesten die zogenaamde NFTs verkopen. De voorbije weken kan je je computer niet opzetten, of het gaat er wel ergens over. NFTs zijn ‘non-fungible tokens’, eigenlijk stukjes data die eender wat kunnen verpakken. Die pakketjes kunnen verhandeld worden - je betaalt ervoor met cryptomunten als Ethereum (ETH) - en elke transactie wordt geregistreerd op een blockchain, waardoor je perfect kan traceren wie de vorige eigenaar was, hoe de transactie verlopen is, volgens welke afspraken etc. Een NFT geeft de eigenaar ervan een soort ‘certificaat van echtheid’, zoals dat ook in de fysieke kunstwereld gebruikelijk is. Tegelijk kan je met NFTs ook schaarste creëren in een digitale omgeving. Door een digitaal product (bv. een kunstwerk, een download, een festivalticket ...) te verpakken in een beperkt aantal NFTs kan je ervoor zorgen dat fans opnieuw in de (virtuele) rij gaan staan om dat pakketje data aan te schaffen. En de keiharde economische wetten gelden ook hier: waar schaarste heerst, gaan de prijzen steil omhoog. Enkele weken geleden veilde Grimes nog digitale kunst (video, illustraties ...) verpakt als NFTs voor meer dan 6 miljoen dollar. Producer 3LAU (spreek uit als 'Blau') maakte het zelfs nog bonter met een veiling van limited edition NFTs ter waarde van ongeveer 12 miljoen dollar.

Hey Mr Doorman

In tegenstelling tot wat de berichtgeving de laatste weken doet vermoeden, zijn NFTs in de muziekindustrie niet nieuw. De Nederlandse non-profit GET Protocol Foundation ijvert al jaren voor een meer faire en transparante ticketingmarkt. De liveindustrie kampt namelijk al lang met touting of ticket poaching, het fenomeen waarbij bots of computerscripts automatisch grote pakketten tickets voor een concert opkopen, waarna die tickets voor woekerprijzen op sites als Viagogo worden aangeboden. Met andere woorden: er wordt kunstmatig schaarste gecreëerd, waardoor woekerprijzen gevraagd én betaald worden. Dankzij het GET (Guaranteed Entry Token) kunnen ticketingbedrijven tickets verkopen via blockchaintechnologie, wat ervoor zorgt dat die tickets weliswaar kunnen wisselen van eigenaar, maar nooit voor een hogere prijs dan initieel betaald is. Tickets kunnen ook niet meerdere keren verkocht worden, een praktijk die oldschool malafide tweedehands ticketingsites wél gretig hanteren. Elke fan die een ticket via GET koopt, kan er dus 100% zeker van zijn dat dat ticket haar/hem ook effectief toegang geeft tot het event (vandaar ook de naam). Door elk ticket nu ook te verpakken als een NFT staat die technologie garant voor een ticketingmarkt die zo goed als niet gehackt kan worden. De GET Protocol Foundation gaat er in elk geval volop voor.

Rappers en rechten

Zowat alles wat in de muziekindustrie verhandeld wordt, kan verpakt worden als een NFT. We zagen al het voorbeeld van artwork bij Grimes en meer recent ook Aphex Twin (die er ongeveer $ 130.000 mee ophaalde, die hij dan weer ging besteden aan het planten van nieuwe bomen) en de tickets bij GET, maar het kan ook gaan om albums of concertervaringen, zoals bij de release van het jongste album van Kings of Leon (toegegeven, dat NFT-experiment was al bij al een stevige flop). En dan zijn er natuurlijk ook nog auteursrechten. Wat als een songwriter of artiest nu eens de rechten op zijn/haar opnames of composities zou opknippen, verpakken als NFT en verkopen aan de grootste fans? Niet noodzakelijk het allerbeste idee, denken we dan, maar het gebeurt wel: Jacques Greene verkocht in februari nog de auteursrechten op een nieuwe song, ‘Promise’, voor 13ETH of zo’n 23.000 dollar. Taylor Bennett (artiest en jongere broer - en manager - van Chance The Rapper) verkoopt 75% van de rechten op zijn volgende album via Bluebox, het blockchainplatform van distributeur en label-servicesbedrijf Ditto Music. Music Business Worldwide vat goed samen wat NFTs en blockchain op auteursrechtelijk vlak (niet) kunnen betekenen.

Dus?

Moet elke artiest nu als een gek NFTs beginnen minten of moet elke fan investeren in een wallet vol met ETH? Misschien wel, bij wijze van experiment, en misschien ook niet. Want de hype waait wellicht ook weer wat over en het veilen en kopen van NFTs is voorlopig toch een beetje een speeltuin voor crypto-fans en mensen met veel (of te veel) geld. Marketing-goeroe Seth Godin waarschuwt ons alvast. Bovendien: blockchain-transacties kosten nog altijd heel veel energie en zijn dus slecht voor het klimaat.

In elk geval: blockchain laat weer een frisse wind waaien door de muziekindustrie en zwengelt het debat opnieuw wat aan. Nooit slecht. Om een en ander héél kort samen te vatten:

• Wat zijn NFTs wél? Een manier om het digitale terug wat tastbaar te maken, wat zeker in deze tijden geen slecht idee is. Een manier ook om de directe relatie tussen artiest en fans, die steeds belangrijker wordt, nog wat hechter te maken. Tegelijk roept het ook wat vragen op: hebben we niet met z'n allen sinds mid jaren 2000 en de opkomst van muziekstreaming de verschuiving gemaakt van ownership naar access?
• Wat zijn NFTs niét? Het is in elk geval geen shady business voor nerds achter computerschermen in donkere kamers. Grote wereldsterren en mainstream artiesten als Steve Aoki, Deadmau5 en Shawn Mendes experimenteren volop met de technologie. Of je hun digitale producten effectief wil kopen met peperdure cryptomunten hangt af van je smaak, maar de heren hebben hun business in elk geval wel op orde.

Doen of niet? Maarten Walraven-Freeling vat het in dit artikel op de Music X blog goed samen. Veel cryptoplezier!