Op de vraag hoe Zsa-Zsa van het nederige Temse het tot de entourage van een van ’s werelds grootste artiesten geschopt heeft, is het antwoord eerder bescheiden. “Zoals zovelen, eigenlijk redelijk toevallig (lacht)”, zegt ze, net terug van tour met Silk Sonic. “Eerst was ik sociologe. Maar het is eigenlijk begonnen toen ik een jaar of achttien was. Toen ben ik beginnen werken in het Sportpaleis, waar ik heel veel catering heb gedaan. Grote internationale artiesten die daar spelen hebben vaak hun eigen catering mee. Daar ben ik beginnen te assisteren. Omdat ik ook kon naaien, werd ik al snel ingeschakeld als assistent voor de kleedsters. Mijn mama is kostuumontwerpster, zij assisteerde dat soort grote tours ook al. Zo ben ik daar terechtgekomen.”

“Neem bijvoorbeeld Lady Gaga. Als zij passeert en twintig danseressen meebrengt, heeft zij geen team om al die danseressen te helpen omkleden tussen nummers door. Dan worden er lokale mensen ingehuurd om te zorgen dat die kostuums klaar zijn, en dat ben ik ook beginnen te doen. Op een bepaald moment heb ik voor een kleinere band een hele dag genaaid, kostuums gemaakt én hermaakt. De persoon waar ik toen mee heb samengewerkt is op dit moment de backstage-coördinator van Bruno (Mars).”

“Fast forward naar drie jaar later, toen ik al een paar maanden vruchteloos zat te solliciteren voor mijn eerste job in België, en plots telefoon kreeg: “ja, Zsa-Zsa, Bruno Mars is op zoek naar iemand die wat met kostuums kan werken gedurende de komende weken op tournee”. Ik kreeg twee dagen de tijd om te beslissen wat ik wou doen. Je beseft wel snel wat voor unieke kans dat is, dus ik ben gewoon gesprongen, op buikgevoel voor dat avontuur gegaan. Na die vijf weken waren ze tevreden, en zijn ze beginnen zoeken naar een manier om mij van een permanent werkvisum te kunnen voorzien. Sindsdien, ik spreek over 2018, ben ik eigenlijk aan boord.”

De kleren maken de artiest

“Ik tour eigenlijk al vierenhalf jaar mee met Bruno (Mars), met hem solo én met zijn nieuwe band Silk Sonic. Ik ben de Tour Styliste of Head of Wardrobe. Je zou mij kunnen zien als de tussenpersoon tussen de creatieve styliste en de praktische uitvoering. Ik ben verantwoordelijk voor alles wat op het podium gedragen wordt, wat er backstage nodig is om die kostuums klaar te krijgen en op punt te krijgen zodat de artiest er altijd stijlvol uitziet en goed in zijn vel zit. De styliste en de artiest vormen samen een beeld over wat ze willen brengen, en dan zorgen we samen dat dat beeld ook werkelijkheid wordt.”

Artiesten op dat niveau hebben een heel duidelijk beeld van wat zij willen zien op het podium. Als styliste, en zeker met een artiest als Bruno Mars, moet je kunnen voldoen aan dat beeld, aan die visie. Je moet kunnen werken met bepaalde ideeën die voorgelegd worden. Ik ben ook deels verantwoordelijk voor het backstage-verhaal. De dressing rooms, en hoe die eruitzien en wat er daar allemaal gebeurt daar gaat dat ook over.”

Wat styling betreft, ben ik meer verantwoordelijk voor de praktische kant. Alles wat te maken heeft met fittings en alles stage ready krijgen eigenlijk. Soms zijn er bepaalde aanpassingen nodig om iets ‘draagbaar’ te maken op het podium. Bruno’s hele backing band is mannelijk, dus bij hen is het redelijk eenvoudig. Daarnaast heb je bij dat soort grote poptours ook veel vrouwelijke danseressen. Die hebben oortjes die zo goed mogelijk bevestigd moeten worden en hun kostuums moeten kunnen rekken en beweegbaar of snel uit-en-aan te krijgen zijn. Bij de mannen mogen de mic packs dan weer niet uitvallen tijdens het dansen. Broeken scheuren nogal gemakkelijk op het podium. Rekkers tussen en aan kledingstukken toevoegen, of meer stof toevoegen zodat die dingen niet scheuren, het hoort er allemaal bij.”

“Als je kijkt naar de foto’s van de eerste liveshows van Silk Sonic in Vegas, dan zie je kostuums waaraan nog werd gesleuteld tijdens de tour zelf. Zelfs toen we al drie, vier, vijf shows verder waren. Voor de Silk Sonic-tour maakten we de kostuums volledig zelf, from scratch. Daar maakte ik voor het eerst deel uit van heel dat proces. Voor Bruno Mars’ tour werd en wordt zo goed als alles geshopt, niet alles wordt van A tot Z gemaakt.”

“De styliste begint met een bepaald ontwerp, een tekening, om een bepaald beeld te kunnen creëeren. Om dat idee dan om te zetten in de realiteit, krijgen we heel wat hulp. We hadden een team van negen naaisters die van ’s ochtends tot ’s nachts bezig waren om ons te helpen zodat we ’t allemaal op punt kregen. Ik coördineer dat hele maakproces. Ik probeer daarbij echt te letten op comfort, want er zijn bepaalde stoffen die echt helemaal niet werken op het podium. Dan moet je aangepaste versies maken van je outfits of dingen toevoegen, want dat vind je natuurlijk niet kant en klaar in de winkel. We hebben kostuums van Yves-Saint Laurent gehaald, bijvoorbeeld, om er dan een heleboel rhinestones op te kleven. Een heel dure puzzel dus.”

“Qua budgetten zit zo’n wereldtour natuurlijk wel op een heel ander niveau dan we hier in België gewoon zijn, dus kan je al wat meer flamboyant zijn. Maar anderzijds is er ook een cultureel verschil. Het bureaucratische zit toch iets meer in de Belg, waarbij je heel goed moet documenteren en argumenteren waarom je bepaalde investeringen wilt doen of dingen wilt uitproberen. Terwijl ze in Amerika snel zeggen ‘doe maar’ of ‘probeer maar, en we zien wel wat er van komt’. Voor grote popartiesten die jaren met dezelfde tour rondtrekken, gaat dat over veel geld en veel mensen en grote stadions.”

Viva Las Vegas?

“We hebben sinds corona, en het jaar daarvoor, veel shows in Las Vegas gedaan. Voor mij zijn dat minder creatieve concerten. Ik haal net veel energie uit het bewegen van de tour, en elke paar dagen in een nieuwe omgeving zijn en met nieuwe mensen samenwerken. Elke dag kom je in lege ruimtes en begin je met het opbouwen van die dressing rooms, en moet je snel beslissingen kunnen maken wat de kostuums betreft. Maar eens we een langere tijd in Vegas zitten, wordt alles wat statischer en minder creatief. Zodra al die kostuums al op punt staan, zit je meer in een routine. Sowieso vindt het creatieve luik voornamelijk vooraf plaats, en ben je tijdens een tour vooral bezig met het praktische.”

“Maar wanneer de tour Las Vegas verlaat en alles kort na elkaar volgt is het overleven op koffie. Mijn allereerste tour was een festivaltour door Europa, vijf weken op een tourbus, maar twee dagen echt vrij, en voor de rest oftewel onderweg oftewel aan het werk. Dat gaat ook over zoveel materiaal. Festivals zijn meestal heel late shows, zeker als headliner, aangezien wij al moeten uitladen om twee of drie uur ’s nachts en ook als laatste terug kunnen inladen. En dan springen we op de tourbus, en vertrekken we weer naar de volgende.” 

“Het moet je ding zijn, Amerika. Las Vegas, dat is een stad met zoveel contrasten. Ik heb daar ondertussen wel al zoveel tijd doorgebracht dat ik manieren gevonden heb om nog een beetje sane te kunnen blijven. Maar, als je weken aan een stuk in een casino werkt, eet en slaapt, dan draai je helemaal door. Dat is enorm overprikkelend. Ik wandel vaak gewoon met mijn noise-cancelling koptelefoon rond, zonder muziek op. Ook visueel is het altijd zwaar overprikkelend. Je hebt de welgekende Las Vegas Strip natuurlijk, maar vijf minuten daarbuiten zit je in een typische suburban Amerikaanse wijk. Op twee uur tijd kan je op skilatten staan, al ligt Las Vegas zelf in een woestijn. Op een paar uur rijden zit je aan de Grand Canyon. Dus dat vormt dan mijn uitvlucht, mijn ritueel om me terug te kunnen opladen in die Disney-wereld voor volwassenen.”
 

Tourmama 

“Wanneer we een stadionshow doen vliegen wij een paar dagen voordien naar die stad en begint de opbouw. Het leuke aan een stadionshow of -tour is dat de opbouw van het podium en het zeulen met het materiaal allemaal zo lang duurt, dat die tours allemaal wat trager verlopen. Je blijft meestal een aantal dagen in dezelfde stad. En sommige dagen heb je vrij, gewoon omdat je niet kan beginnen aan je taken. Het podium staat er gewoon nog niet, mijn werk begint pas effectief twee dagen voor de show. Dus, dat zijn voor mij de leuke tours.”
 

“Wij komen dan meestal aan in compleet lege locker rooms, want ja, we hebben het over die gigantische voetbalstadions of American Football-stadions daar in Amerika. Je wilt daar een gezellige omgeving van maken, dus er worden meubels en pipe-and-drapes gehuurd. We bouwen die kamers op, samen met lokale assistenten. Voor de kostuums zijn er dan weer assistenten, die ze wassen, stomen en strijken.”

“Als je bijvoorbeeld kijkt naar Lady Gaga, haar extravagante kostuums zijn geen zaken die zij naast het podium zou dragen, maar die helpen haar wél om Lady Gaga te zijn. Net zoals Bruno (Mars) zijn hoeden, bandana’s en sneakers heeft. Dat zijn minder nadrukkelijke dingen, natuurlijk, maar die zijn evenzeer deel van zijn imago, van wie hij geworden is in zijn evolutie als artiest, van Peter Fernandez tot Bruno Mars. Ik zie ons dressing room-mensen eerder als de tourmama’s. Je bent een zorgzame presence, door te zorgen dat die dressing rooms en die kostuums zo netjes mogelijk zijn en dat alles kan draaien in een fijne omgeving. Zodat de artiesten, en dan bedoel ik iedereen die op het podium verschijnt, zich kunnen opladen om op het moment van de waarheid zelfzeker alles te kunnen geven. En kleren zijn deel van dat zelfvertrouwen. Als je met zorg omgaat met die dingen, geeft dat een boost voor de performers.” 

Herkenningspunten

“Sterren van dat kaliber hebben, zeker als ze op tour zijn en om de paar dagen in een andere stad zijn, vaak geen safe space waar ze zichzelf kunnen zijn, weg van alle aandacht. Een tour is voor iedereen zwaar. Fysiek, emotioneel en mentaal. Maar bij hen heb je dan ook nog het feit dat je met een gebrek aan privacy en rust zit. Bruno staat zo centraal in het concertproces, ook backstage, aangezien hij graag zijn aandacht aan elk onderdeel van het concertgebeuren wil geven. Ik assisteer dus mijn collega, die ook backstage-coördinator is, bij het creëeren van zo’n spaces voor de artiest. Een thuis maken, backstage, waar zij dan tot rust kunnen komen in de aanloop naar een concert, maar ook daarna. Een houvast in een heel drukke omgeving. Dus het backstage-verhaal gaat niet alleen over of dat kledingrek klaarstaat of die schoenen zijn geboend, maar over het feit dat er voor de artiesten herkenningspunten zijn, als buffer tegen de dagelijkse drukte.”

“Het styling-gegeven is iets dat deel van mij was in het begin, komende van mijn jeugd en achtergrond. Ik ben opgegroeid in een theater-omgeving, en ik ging altijd mee met mijn mama die kostuums ging shoppen voor VRT-programma’s. Dus dat is deel van mijn opvoeding, maar ik weet niet hoe groot dat nog gaat zijn in mijn volgende stappen. Initieel was dat niet echt mijn ambitie om daarin te rollen. Ik heb sociologie gestudeerd, en ik kan wel naaien en ik heb nog opleidingen patroontekenen gedaan, maar... ik ben niet naar Sint-Lukas gegaan met het idee om mij in de modewereld te smijten. Toch is het gebeurd. Op dat vlak ben ik wel een beetje een outsider. Maar, ik ben ook heel zelfzeker in wat ik doe, omdat ik het goed doe, anders zou ik niet zijn waar ik nu ben.”