Elektronische dansmuziek maken als dj, zowel als soloartiest als voor anderen experimentele klanken produceren, audiovisuele shows in elkaar boksen… oh ja: en ook nog lesgeven op het conservatorium: Youniss Ahamad deed en doet het allemaal. Op enkele jaren tijd ontpopte Ahamad – artiestennaam Youniss – zich van bekroonde beatmaker tot eclectische experimentalist. We ontmoeten Ahamad in Antwerpen op het moment dat hij de laatste hand legt aan zijn intussen uitgebrachte EP ‘Do we try beyond the edge?’

In een vorig leven, in een nog niet zo ver verleden, maakte Ahamad onder de naam Corrupted al furore in de underground dance scene. Het leverde hem in 2017 de titel van beste Belgische producer op tijdens Champion Sound Beat Battle, een toernooi waarin zestien beatmakers en producers een aantal nummers remixen en samplen voor een jury. Daarnaast won Ahamad de Red Bull Elektropedia Award voor ‘Best Breakthrough producer’.

Identiteit

 Op zijn recentste EP ‘Do we try beyond the edge?’ zet Youniss zijn introspectieve zoektocht naar zijn identiteit verder. “In mijn soloprojecten onder de naam ‘Youniss’ staat identiteit zeer centraal”, vertelt hij. “’Do we try beyond the edge?’ is een uitloper van mijn tweede album ‘White Space’, een ‘White Space 2.1’, zeg maar. ‘White Space’ werd vaak elektropunk genoemd. Ik ben geen fan van de term, maar ik begrijp het wel. Voor mij is punk niet per se een muziekgenre, maar bovenal een gevoel. Een gevoel van opstand, van een tegenbeweging.”

Zijn tweede langspeler ontstond na de Black Lives Matter-betogingen in 2020. Youniss onderzoekt op de plaat naar eigen zeggen hoe hij zich verhoudt ten opzichte van de witte, westerse wereld. “Op mijn debuutplaat ‘Youniss’ keek ik vooral naar mezelf”, legt hij uit. “Ik ging mijn eigen roots onderzoeken. Op ‘White Space’ heb ik het over hoe de witte buitenwereld naar mij kijkt, als de zwarte man die ik ben en met de Arabische naam die ik draag. Als persoon van kleur moet ik continue navigeren in deze wereld vol witte ruimtes.” 

“Die Black Lives Matter-periode in 2020 was intens”, herinnert hij zich. Ahamad liep rond met een onbehaaglijk gevoel. “Echt woede was het niet. Ik word niet snel boos. Het waren eerder gevoelens van verontwaardiging, van pijn. Ik was mijn eigen identiteit eindelijk aan het omarmen, om dan weer keihard te beseffen dat de witte wereld waarin ik leef dat niet altijd doet.”

Westerse muzieksoftware

Zijn identiteit als zwarte man met een Arabische naam trad naar de voorgrond na de dood van Ahamads Irakese grootvader. Sindsdien liet hij de dance scene achter zich en wilde de Antwerpenaar de horizonten van muziek uit het Oosten verkennen. Dat euvel bleek echter groter te zijn dan verwacht. Boosdoener: de Abletons en FL Studio’s van deze wereld.

Ahamad: “Mijn computer is altijd mijn eerste en voornaamste instrument geweest. Op muzieksoftware als Ableton leerde ik componeren en leerde ik zonder muzikale scholing gaandeweg hoe muziek in elkaar zit. Althans, dat dacht ik. Toen ik aan de slag wilde met samples van Arabische muziek, bleek dat quasi onmogelijk via dat programma. Ableton en andere gekende software om te producen is heel hard gebaseerd op wat men het ‘twelve tone temperament’ of gelijkzwevende stemming noemt. Het werd in het leven geroepen om over te gaan in andere toonsoorten en om zo min mogelijk ‘vals’ te klinken in onze westerse compositie. Natuurlijk is de westerse manier van wat ‘vals’ is niet de wereldwijde norm en net daarin limiteren we andere culturele vormen van compositie.”

“Dat maakt deels ook dat we altijd dezelfde westerse popdeuntjes horen”, zegt Ahamad. “Ook al zijn er vandaag meer invloeden van niet-westerse muziek te horen in popmuziek, de blauwdruk van die songs blijft die twaalf typische noten. De niet-westerse invloeden zijn eerder een sausje dat men eroverheen giet, maar de essentie van popmuziek en westerse muziek verandert er niet door. Die traditionele structuren dienen een belangrijk doel, maar die openbreken zonder ook verder te kijken in toon, geluid en textuur is maar de helft van het werk. Zulke muziek vind ik minder interessant om zelf te maken. Ik wil op zoek naar nieuwe geluiden die wringen, die schuren.”

Shaka Shams en Porcelain id

Die stijl van Youniss kreeg in recensies al vaker het predicaat eclectisch mee. Zijn experimentele stijl brengt hij ook mee wanneer Ahamad samenwerkt met artiesten als Shaka Shams en recent Porcelain id, die begin dit jaar hun debuutplaat ‘Bibi:1’ uitbracht. “Als ik muziek maak voor anderen, ga ik uiteraard mee in het verhaal dat die artiest wil brengen. Dan zoek ik hoe we de essentie van dat verhaal zo goed mogelijk in de verf kunnen zetten. Daarbij hoop ik dat doorheen al die projecten de Youniss-sound doorsijpelt.

“Ik ben zelf heel experimenteel, dus ik werk het liefst samen met artiesten die daarvoor openstaan, die de nodige durf en lef aan de dag willen leggen”, aldus Ahamad. “Die collabs geven tegelijk wat ademruimte aan mijn soloproject ‘Youniss’. Zo hoef ik niet continu met mijn solowerk bezig te zijn en te stressen om mijn huur te betalen. Bovendien behoud ik zo voor het project ‘Youniss’ volledige artistieke vrijheid. Dat is echt mijn experimenteel labo.”

Dat Ahamad niet voor één gat te vangen is, bewijzen ook de audiovisuele shows die hij in elkaar bokst. Zo verzorgde hij al onder meer de live visuals voor de Belgisch-Irakese band Use Knife op hun festivaltournee. “Mijn achtergrond als grafische vormgever en beeldende kunstenaar komt dan goed van pas. Tijdens het bouwen van zulke shows kijk ik hoe beeld en licht nog extra stimulatie kunnen opwekken tijdens concerten.”

Maatschappelijk engagement

“Ik wil niet vastroesten in één artistieke praktijk. Ik doe niet graag lang hetzelfde”, vertelt Ahamad tijdens het gesprek. Dat blijkt ook uit het feit dat hij ook nog eens muziekproductie doceert aan het conservatorium, in de opleiding kleinkunst, in de afdeling drama. “Ik beschouw kunstenaars als mensen die maatschappelijk geëngageerd zijn, als mensen die zich via hun kunst maatschappelijk willen uit. Mijn maatschappelijk engagement vertaalt zich niet alleen in m’n kunst, maar ook in iets teruggeven aan die samenleving, door bijvoorbeeld les te geven”, legt Ahamad uit.

Dat doet hij alleszins niet in een strakke, schoolse hiërarchie. “Ik ben ook maar gewoon één artiest die komt vertellen wat ik weet uit mijn ervaring, mijn praktijk als muzikant. Dat is niet de ultieme waarheid of de enige weg. Ik leer ook ontzettend veel bij van mijn leerlingen, van een nieuwe generatie die weer op een heel andere manier kijkt naar muziek en de dingen anders aanpakt. Zo blijf ik ook mijn eigen praktijk in vraag stellen en blijf ik kritisch naar mijn eigen werk kijken.”

Dat eigen werk zal weldra een vervolg krijgen. Zijn derde plaat hoopt Ahamad in 2025 uit te brengen. “‘White Space’ is destijds goed onthaald. Beter dan ik zelf had verwacht. Dat schept misschien bepaalde verwachtingen. Maar mensen die me een beetje kennen, weten dat ik die niet zal inlossen.” (lacht) Ik wil altijd blijven experimenteren met nieuwe dingen. Ik zie dat derde album na ‘Youniss’ en ‘White Space’ als het sluitstuk van een drieluik waarin identiteit de rode draad is. Tegelijkertijd zal het muzikaal weer iets totaal anders zijn.”