Er was eens een leerkracht op het Conservatorium in Gent die een welbedoelde babbel met ons voerde, nadat we voor de zoveelste keer zonder richting jazz geneuzeld hadden en gezamenlijk een muziekcultuur van een andere plaats en andere tijd aan het faken waren. Niets tegen die leerkracht of het Conservatorium en zeker niets tegen jazz, maar die babbel, daar viel wel iets over te zeggen. Wat die leerkracht op een abstracte manier probeerde uit te leggen was “de essentie” van muziek of van het samenspelen. Zijn uitleg klonk een beetje kinderlijk en op het randje van pedant. Ik liet hem babbelen en vroeg me tegelijkertijd af of iedereen die op een conservatorium les krijgt niet ooit al eens de magie van samenspelen had gevoeld. Waarom zou je anders muziek willen blijven spelen?

Mijn eerste ervaring met die magie van het live spelen was niet met muziek (die ervaring zou enkele maanden later komen), maar met een onemanshow die we voor de les Nederlands moesten geven. Ik had enkele dagen voordien wat ideeën gepingpongd met mijn vader en die hilariteit in een tekst proberen gieten. Toen ik mijn tekst aan het blokken was aan de keukentafel, had mijn vader door dat er weinig zou overblijven van de oorspronkelijke humor. Hij raadde me daarom aan om de tekst niet vanbuiten te leren, maar te onthouden wat er net grappig was en dat voor de klas te brengen. Ik improviseerde de dag nadien met wat kernwoorden die show bij elkaar, gesterkt door constante lachsalvo’s die ontstonden in het klaslokaal. Een onemanshow die vijf minuten mocht duren, duurde uiteindelijk een kwartier. Ik groeide en oversteeg mezelf, niet door talent, maar door mijn klasgenoten.

Die onemanshow was een momentopname die enkel kan worden naverteld. Dat privilege van een live-opvoering, iets unieks kunnen meemaken, is de aantrekkingskracht om ofwel naar iets te gaan kijken of om zelf op een podium te kruipen. Nu ik een paar livestream opnames achter de rug heb, ben ik tot een bepaalde conclusie gekomen waarom ik liever voor een publiek speel. De conclusie is het gebrek aan risico. Er ontstaat een spanning tussen drie elementen: de muziek, de muzikanten en het publiek. De muziek is zoals ze is opgenomen, nadat het door de vingers is gegaan van de band, de producer en de mixer. Het bevat aspecten zoals melodie, dynamiek, tempo, toonaard, en akkoordenprogressie, die voor een bepaald effect kunnen zorgen als het gespeeld wordt door de muzikanten en ontvangen wordt door de luisteraar. De muzikanten interpreteren de muziek en worden beïnvloed door de specifieke aspecten van het nummer alsook door de reactie van het publiek en de adrenaline die daarbij vrijkomt. Het is de elektriciteit tussen de muziek, de uitvoerders en het publiek die voor vonken zorgt. Eigenlijk probeert iedereen elkaar op te hitsen.

Het is heel bizar om te kijken naar een toneelvoorstelling op een scherm. De lachband van het publiek is niet enthousiast genoeg en de acteur kan die nieuw opgetrokken vierde wand onmogelijk slopen. De toneelspeler heeft zijn publiek nodig. Door de reactie uit de zaal, wat dat ook mag zijn, ontstaat iets wat alleen in het theater kan gebeuren. Je moet er als het ware bij geweest zijn. Probeer maar eens naar een wedstrijd van Anderlecht te kijken. Die jongens hebben hun supporters precies ook nodig. Iedereen passt veilig. Niemand durft een risico te nemen zolang ze niet aangemoedigd worden door hun fans, met als gevolg: hele saaie potjes voetbal.

Met enkel camera’s op ons, zonder publiek, met een vergrootglas op eventueel hier en daar een foutje, durven we uiteraard minder risico te nemen. Je mag dan nog zo getalenteerd zijn en geoefend hebben, iedereen speelt wat op safe. En wie heeft er eigenlijk zin om naar ongeïnspireerde, risicoloze media te kijken op hun scherm? Geef ons onze twaalfde man terug, ons publiek, de motor van wat de dingen magie kan maken. Zodat we het weer herinneren en kunnen voelen waarom we op dat podium willen kruipen. En langs onze kant zullen wij onze verantwoordelijkheid nemen om te spelen met het mes tussen de tanden, alsof ons leven ervan afhangt, want ons leven hangt ervan af.

#greenlightforculture