Je kent Souria Cheurfi mogelijks als hoofdredactrice van het online magazine Vice Belgium, maar wist je dat ze ook een belangrijke rol speelt binnen de Brusselse muziekscene? Twee jaar geleden richtte ze Psst Mlle (voluit: Psst Mademoiselle) op, een platform dat vrouwelijke artiesten promoot. We belden haar in volle lockdown op voor een haast nostalgisch gesprek over een scene die anders alleen maar lijkt te bloeien. Maar ook over gelijke kansen voor vrouwen in de muziekwereld, genderstereotypen en quota.

“Ik weet dat ‘platform’ een vaag woord is,” lacht Souria aan de telefoon, “je wilt niet weten hoe vaak ik onze beschrijving op Facebook al heb aangepast”. Wat Psst Mlle dan juist doet? Souria en co begonnen twee jaar geleden met kleine, maandelijkse showcases. Ondertussen is er ook een eigen radioprogramma op The Word Radio en zijn de evenementen geëvolueerd naar multidisciplinaire belevenissen waar ook kunstinstallaties en dansvoorstellingen hun plaats hebben. “Daardoor zijn onze evenementen altijd een beetje anders”, aldus Souria.

Zie je Psst Mlle in de eerste plaats als een vorm van protest?
Souria: “Het is een feministische beweging, en bijgevolg politiek geëngageerd. Maar het is nu ook geen super activistisch project. Laat ons het een vorm van soft activisme noemen: het belangrijkste is dat we een positief verschil kunnen maken.”

Wanneer besefte je dat er nood was aan een platform als Psst Mlle?
Souria: “Ik heb een tijdje als freelancejournaliste gewerkt. In die periode deed ik veel muziekinterviews. Het tekort aan vrouwen in de muziekwereld kwam erg vaak aan bod. Het begon me te dagen dat er iets grondig mis zat.”

“Ik heb altijd veel rondgehangen in de Brusselse muziek- en uitgaanswereld. Veel van mijn vrienden organiseerden evenementen, iets wat ik altijd al bewonderenswaardig vond. Plots besefte ik wat ik wilde doen: evenementen organiseren die vrouwelijke artiesten promoten.”

Jullie eerste evenementen vonden plaats in Kumiko.
Souria: “Klopt, maar in de zomer was Kumiko niet ideaal; het werd er snel erg warm. Ik ging dus op zoek naar verschillende nieuwe locaties. Mede door die variatie aan locaties, is geen enkel evenement van Psst Mlle nog hetzelfde.”

Wat zijn je favoriete locaties om evenementen te organiseren?
Souria: “Beursschouwburg en C12! We werkten al vaker samen, en ondertussen zijn we goede vrienden geworden. Beide locaties staan heel erg open voor nieuwe ideeën, wat de samenwerkingen altijd erg aangenaam maakt.”

Ik veronderstel dat zulke evenementen niet snel winstgevend zijn.
Souria: (lacht) “Ik doe het gewoon graag. Maar de coördinatie en het projectmanagement zorgen soms voor veel werk en stress, en dat naast m’n fulltime job. Na elk evenement neem ik mezelf voor om een pauze te nemen, but I always end up doing it again (lacht).”

Hoe stel je de line-ups samen?
Souria: “Ik probeer in de eerste plaats eclectisch te programmeren, zelfs bínnen een line-up. Je moet soms risico’s durven nemen en onverwachte combinaties aanbieden.”

“Ik ben nu eenmaal veel met muziek bezig, dus het ontdekken van muzikanten gebeurt vaak erg organisch. Zo leer ik vaak nieuwe dj’s kennen terwijl ik naar online radiozenders luister, of ik zie nieuwe artiesten passeren op mijn social media feeds. Ik krijg ook veel mails van artiesten met de vraag of Psst Mlle hen kan promoten.”

Als hoofdredactrice van het online magazine Vice heb je ook een andere belangrijke functie. Hebben die twee bezigheden raakvlakken?
Souria: “Ik probeer om beide werelden zoveel mogelijk gescheiden te houden. Ik zou via Vice heel gemakkelijk visibiliteit kunnen creëren voor Psst Mlle, maar het voelt niet rechtvaardig aan om de beperkte ruimte bij Vice voor mijn eigen project te reserveren. Ik krijg zoveel aanvragen van andere organisatoren die evenveel recht hebben op aandacht.”

“Eén keer heb ik het gedaan, toen we rond vrouwendag samen met zes andere organisaties een campagne lanceerden rond grensoverschrijdend gedrag in het uitgangsleven. Maar dat vond ik wel gerechtvaardigd!”

Welke voordelen heeft de stad Brussel voor een organisatie als Psst Mlle? 
Souria: “Brussel staat heel open voor evenementen. Er is veel te doen. Naast de grote, bekende events is er ook een scene van kleinere organisatoren. We kennen elkaar allemaal goed, en hebben zelfs een gezamenlijke Facebookgroep, met onder meer ook de mensen achter Leaving Living Dakota en het recent opgerichte Club Détour. Er is ook een gezamenlijke agenda, zodat we nooit op dezelfde data events organiseren.”

Want jullie publiek overlapt grotendeels?
Souria: “Klopt. We gaan ook naar elkaars events en proberen elkaar zo veel mogelijk te steunen.”

Ook qua stijlen vissen jullie een beetje in dezelfde poel. Bij Psst Mlle passeert er voornamelijk hiphop, r&b en elektronica - in tegenstelling tot Gentse tegenhanger Girls Go Boom, die vooral op punk focust. ‘Vrouw zijn’ is dus niet voldoende om in aanmerking te komen bij Psst Mlle; je moet een vrouw zijn die een híp genre speelt.
Souria: “In het begin had ik me voorgenomen heel eclectisch te gaan programmeren, maar ik merk hoe langer hoe meer dat ik vooral artiesten boek waar ik zelf van houd (lacht). Hiphop en elektronische muziek zijn nu eenmaal de genres die me nauw aan het hart liggen.”

Jullie evenementen hebben vaak een kunstzinnige insteek en spreken een hip publiek aan. Zorgt dat niet voor een drempel?
Souria: “Omdat het een hip imago heeft, bedoel je?”

Ik bedoel eerder: trek je zo niet vooral een middenklassepubliek aan, een intellectuele elite die al geëngageerd is? En dat terwijl andere sociale klassen misschien meer baat zouden hebben bij een les in feminisme?
Souria: (denkt lang na) “Onze events zijn open voor iedereen, maar het is nu eenmaal zo dat je met culturele evenementen vaak dezelfde klassen aanspreekt. Ik denk trouwens dat van alle kunstvormen muziek de meest toegankelijke is. Kijk naar clubs: daar komen zulke uiteenlopende mensen samen! Door de meeste concerten van Psst Mlle gratis te houden, proberen we de drempel ook te verlagen. We doen écht ons best om zo open mogelijk te zijn.”

Wanneer heb je het gevoel dat je iets aan het bereiken bent met Psst Mlle?
Souria: (denkt na) “Het is geweldig om artiesten te zien groeien die wij ooit geboekt hebben. Lous & The Yakuza trad bijvoorbeeld twee jaar geleden op bij ons. Afgelopen jaar is ze helemaal doorgebroken, dat is mooi om te zien. (glundert). Ik beschouw de artiesten die ooit voor ons hebben gespeeld een beetje als een community. Laetitia (Van Hove, red.) van Fifty Lab zei me eens dat ze naar onze events komt omdat ze weet dat ze er nieuwe artiesten kan ontdekken. Die erkenning doet deugd. Een volle zaal tijdens onze events geef ook veel voldoening. Trouwens: er zijn vaak veel mannen aanwezig. Daar ben ik erg blij om. Psst Mlle is geen girls only club, hè!”

“Ik herinner me een gesprek met de voorzitter van club C12, twee jaar geleden. Die was toen heel droog: ‘er zijn nu eenmaal minder vrouwelijke dj’s’, zonder zich af te vragen hoe dat komt en wat er aan gedaan kan worden. Maar kijk: ondertussen heeft hij bij mij aangeklopt omdat hij producer workshops wilt aanbieden voor enkel vrouwen! Door de visibiliteit die bewegingen als de onze voortbrengen, zijn de mensen de voorbije jaren meer bewust geworden.”

Ook in de mainstream lijkt er vooruitgang te zijn. De top 5 albums van de gerenommeerde muziekblog Pitchfork was vorig jaar volledig vrouwelijk. En terecht: Lana Del Rey, FKA Twigs, Big Thief, Angel Olsen en Solange verdienden alle vijf hun plek.
Souria: “Men begint het eindelijk te beseffen, ja! Kijk bijvoorbeeld ook naar de line-up van Primavera!”

Op Bruzz noemde je Ariana Grande ooit een guilty pleasure. Waarom zou je je daarvoor schamen? Heb je een afkeer van al wat mainstream is?
Souria: (schatert) “Nee hoor, ik luister gewoon niet vaak naar pop. Maar wanneer ik Ariana hoor kan ik me niet inhouden; ik móét meezingen.”

Popmuziek kent een heropleving in de Brusselse underground, zij het vaak met een twist.
Souria: “Klopt! Er zijn veel leuke popremixes, en ook internet music boomt. Die onverwachte combinaties van poppy tracks met hardere stijlen, zalig! Het is niet correct om alles wat mainstream is meteen af te schrijven. Een artiest hoeft niet aan geloofwaardigheid in te boeten enkel en alleen omdat hij of zij bekend is.”

Over die mainstream gesproken: in awardshows of eindejaarspolls wordt er nog vaak een onderscheid gemaakt tussen man en vrouw - bij de MIA’s heb je bijvoorbeeld de categorieën ‘Solo man’ en ‘Solo vrouw’. Is dat een positieve zaak of net niet?
Souria: (denkt na) “In een ideale wereld zou het gewoon ‘Solo artiest’ zijn, maar ik vrees dat het daar nog te vroeg voor is. Ons laatste event had als concept ‘female artists by female programmers’. Ergens is het jammer dat we dat nog expliciet zo moeten meedelen, maar ja... Un mal pour un bien!”

Een clichévraag, maar ik voel me verplicht om ’m te stellen: wat is je mening over genderquota? 
Souria: “Soms kan positieve discriminatie wenselijk zijn. Maar ik hou niet zo van cijfers. Het is volgens mij niet per se de bedoeling om fiftyfifty cijfers te krijgen op elke line-up. Het belangrijkste is dat iedereen even grote kansen heeft om het te maken in de muziekwereld, ongeacht gender.”

“Als je aan quota moet voldoen, ga je op het einde van de maand misschien een vrouw boeken omdat het móét, en niet omdat haar muziek goed is. Dat is ook niet leuk voor de artiest: het besef dat je enkel omwille van je geslacht geboekt wordt.”

Ik herinner me vrouwendag in het Depot, twee jaar geleden. Met Tristan, Charlotte Adigéry en Audri stonden er inderdaad drie vrouwen op het podium, maar wanneer je daar de begeleidingsbands bijrekende, zat je aan drie vrouwen en zés mannen. Waarom zien we zo weinig vrouwen op gitaar of drum? 
Souria: “Genderstereotypen leven duidelijk nog steeds, en houden zichzelf makkelijk in stand. Als je niemand van hetzelfde geslacht ziet binnen een bepaalde functie, ga je zelf niet snel de neiging hebben om die functie te gaan ambiëren. Daarvoor zijn eerst andere referenties nodig.”

“Ik hoorde ooit een theorie dat bepaalde instrumenten vroeger als te sexual werden gezien voor vrouwen. Neem bijvoorbeeld een trompet: je neemt dat in je mond, snap je (lacht). Dat was niet classy. De harp is bijvoorbeeld veel gracieuzer, dat past wél bij het clichébeeld van de vrouw.”

“Het gaat trouwens om meer dan enkel de personen die je óp het podium ziet. In de technische beroepen zie je bijna alléén maar mannen. Onlangs hebben we met een vrouwelijke geluidstechnicus gewerkt. Geloof me: die zijn nog steeds heel zeldzaam.”

Hoe geraken we ooit van die genderstereotypen af?
Souria: “Daar zal veel tijd voor nodig zijn. Maar hoe meer we erover spreken en hoe meer kansen we geven aan vrouwelijke artiesten – door bijvoorbeeld workshops aan te bieden -, des te meer zetten we de deur naar de muziekwereld open voor vrouwen. Kijk naar het aantal vrouwen in de politiek: dat is op relatief korte tijd sterk toegenomen - nog altijd niet voldoende, welteverstaan.”

Iets oudere muziekmanagers of labelmedewerkers zijn meestal mannen. Langzaamaan lijken er echter ook jonge vrouwen binnen te stromen in de branche – meer dan eens afkomstig van Hogeschool PXL in Hasselt. Moeten we rekenen op die jonge generatie?
Souria: “Uiteraard! Het is heel anders om vandaag 17 of 18 te zijn dan pakweg 20 jaar geleden. Ik zie tegenwoordig veel jongeren discussiëren over gender, dat vind ik fantastisch. De mindset is meer open; vrouwen beseffen meer en meer dat er ook voor hen een rol kan weggelegd zijn in de muzieksector.”

In een ideale toekomst: wat is het moment waarop Psst Mlle niet meer nodig is?
Souria: “Wanneer vrouwen de vrijheid hebben om te doen wat ze willen. Maar dat zal nog wel even duren, vrees ik. En plus: er zal altijd wel íéts zijn om voor te vechten.”

Wat is het volgende waarvoor je gaat vechten?

Souria: (schatert) “Dat weet ik nog niet.”

We zijn alvast benieuwd.

Naar een Psst Mlle-event gaan zit er voorlopig niet in, maar op 4 juni verschijnt er wel een release van Psst Mlle in samenwerking met C12. Dit is de vierde release van C12’s “Social Distancing” project, met tracks van Dziri, Fleur, MONOMONO, Afia en Laryssa Kim. Het digitaal album zal te koop zijn via de Bandcamppagina van C12.