De dj-carrières van Kim Mathijs en Sten De Doncker namen met zo’n vijftien jaar verschil al meteen een hoge vlucht. Hun gemene deler is VRT-radiozender Studio Brussel. In de jaren negentig stond Kim er met toenmalig nethoofd Jan Van Biesen en kompaan Edwin Korver aan de wieg van programma’s als Superfly en Switch (nu Untz). Zo’n vijftien jaar later werd Sten net als hij muzieksamensteller bij de zender, waarna hij met de Filefuif vijf jaar lang het einde van de werkdag inluidde.  

Momenteel werkt Kim als freelance booker voor festivals en evenementen en geeft hij les in het deeltijds kunstonderwijs. Sten werd inmiddels hoofdredacteur bij Studio Brussel. Daarnaast passeerden beide dj’s doorheen de jaren op verschillende feesten en festivals. Tomorrowland, Rock Werchter, Pukkelpop, Dour, I Love Techno en Kompass zijn slechts een greep uit de shows van Kim, Sten speelde eveneens op Tomorrowland, Pukkelpop en Rock Werchter, maar ook op Laundry Day en Suikerrock. 

Sten: ‘Het gegeven van dj’ing is de laatste jaren enorm geëvolueerd. Vroeger was een dj iemand die in een donker hoekje stond en zo min mogelijk opviel. Nu kan je ook als hoofdact op het podium staan en volwaardige live shows brengen. Het onderscheid tussen dj’s en live artiesten bestaat niet meer: ook als dj ben je een totaalpakket. De gemiddelde Chirofuif-dj heeft een logo, een promopack en een cameraman.’

Kim: ‘Dj’en alleen volstaat niet meer. Je moet je eigen manager zijn, je eigen branding doen, vlogs maken, feestjes hosten… Eigenlijk heb je vier of vijf functies tegelijkertijd. Vroeger luisterde iedereen nog naar de radio, maar vandaag zijn er veel meer platformen die een rol spelen. En er zijn veel meer dj’s, dus moet je meer doen om op te vallen.’ 

Dj’en is de laatste jaren heel populair. 

Kim: ‘Het is natuurlijk veel toegankelijker door de opkomst van digitaal materiaal. Vroeger had je een heleboel analoge apparatuur en vinylplaten nodig, wat meer plaats innam en meer geld kostte. Nu kan je dj’en met digitaal materiaal en enkel je usb-stick meenemen met al je muziek op. En je koptelefoon, niet te vergeten!’

Sten: ‘Fisher Price maakt zelfs dj-tables voor jonge kinderen, zo breed bekend is het dj-gegeven. Natuurlijk heeft het internet daar mee voor gezorgd. Ik herinner me de opkomst van de eerste online blogs. Plots kon iedereen elkaars set beluisteren. Nu voel ik mij oud.’ (lacht)

Kim: ‘Jij ook al.’ (lacht) ‘Elke keer als ik zoiets zie, denk ik: bestond dat maar in mijn tijd! Ook dj-lessen zijn pas opgekomen op het moment dat ik ze zelf mocht beginnen te geven.’ (lacht) ‘In mijn jeugd was dat er allemaal nog niet, anders had ik het meteen gedaan.’

Hoe zijn jullie ermee begonnen?

Kim: ‘Ik ben op mijn vijftiende begonnen. Zelf dingen uitgeprobeerd, al doende geleerd. Soms vroeg ik wel eens tips aan dj’s die op feestjes draaiden waar ik naartoe ging. En ja, ik had het geluk dat ik via Studio Brussel meteen in de muziekwereld ben beland.’

Sten: ‘Mijn papa kocht geregeld platen en cd’s, we hadden veel muziek thuis. Ik had het geluk dat een van mijn Chiroleiders dj was en dat ik tijdens fuiven kon volgen wat hij deed. Als ik Justice twee platen aan elkaar hoorde mixen op I Love Techno, dan probeerde ik het later zelf uit. Op die manier is het gegroeid.’

Wat motiveert jullie om beginnende artiesten te coachen? 

Sten: ‘Ondanks dat dj’en toegankelijker is geworden, zijn er volgens mij nog steeds mensen die niet weten waar te beginnen. Het is fijn om hen als coach op weg te helpen; om hen dat duwtje in de rug te geven dat ze nodig hebben. Soms is het enige wat nog ontbreekt iemand die in hen gelooft.’

Kim: ‘Sommige mensen zijn er al te lang op zichzelf mee bezig en hebben daardoor oogkleppen op. Door hen in contact te brengen met nieuwe muziek of met nieuwe technieken gaat er een hele wereld voor hen open. Het is geweldig om te zien hoe ze meer en meer hun eigenheid vinden.’

Hoe heb je het ervaren om coach te zijn bij First Aid? Kim, jij hebt al ervaring als coach bij de Tomorrowland Academy en je gaf in het verleden al heel wat workshops. Sten, voor jou was het de eerste keer. 

Sten: ‘Het is fijn dat deelnemers van First Aid aan de startlijn van hun creatieve proces staan. Je merkt dat ze nog heel nieuwsgierig zijn om nieuwe dingen te ontdekken. De professionele studio waar we hen ontvingen, was een speelgoedwinkel voor hen.’ 

Kim: ‘Op vier uur tijd nam het zelfvertrouwen van sommigen zienderogen toe, dat was tof om te zien. Sommige sessies eindigden zelfs met een back-to-back set, plezant en leerrijk. Samen draaien met anderen is zo belangrijk. Zelf heb ik ook enorm veel geleerd door al die jaren samen met Edwin (Ed&Kim) en als Flashback Force met Goldfox en Wiebe (The Subs) achter de decks te staan.’

Sten: ‘Zelfs zonder te draaien kan je enorm veel leren. Zien hoe iemand anders zijn usb-stick organiseert, bijvoorbeeld, ook dat is leerrijk. Daarom is het leuk om in persoon nieuwe dj’s te ontmoeten tijdens een-op-eensessies. Dat sociale contact is heel waardevol.’

Wat is de meerwaarde van coaching nu mensen online zelfstandig kunnen leren?

Sten: ‘Online is het risico dat je alleen maar doet wat je leuk vindt en dat je in cirkeltjes blijft draaien. Als coach kan je mensen hun horizon verbreden. Dat lukt alleen maar als je die mensen leert kennen, als je met hen in interactie kunt gaan, ziet wat ze al kunnen, merkt waarin ze geïnteresseerd zijn.’

‘Het delen van ervaringen maakt volgens mij ook een verschil. Tenslotte is dj’en vooral ervaring opdoen: de elektriciteit die uitvalt tijdens je set, aankomen op een plek waar niet al het materiaal staat dat je nodig hebt… Dat overkomt ons allemaal weleens, maar dat komt niet ter sprake in tutorials. Volgens mij kan het geruststellend zijn voor startende dj’s als ze eens horen van iemand met meer ervaring dat het ook bij ons soms misloopt.’

Kim: ‘Een van mijn leerlingen had tijdens corona een controller gekocht en was zelfstandig beginnen te oefenen. Hij had op eigen houtje meer geleerd dan wat ik op mezelf geleerd had in die tijd, maar toch waren er ook vragen waarop hij online geen antwoord vond. Hoe hij een langere set moest opbouwen, bijvoorbeeld.’

‘Volgens mij is het vooral belangrijk dat je jezelf blootstelt aan zoveel mogelijk invloeden, zowel online als offline. Ik stuur ook weleens tutorials door naar mijn leerlingen, maar ik moedig hen evengoed aan om naar live sets te gaan kijken. Ik nodig soms gastdocenten uit in mijn les. Het is goed om inspiratie op te doen bij anderen als je je eigen stijl wilt creëren.’

Als dj is nieuwsgierigheid een niet te onderschatten kwaliteit. 

Sten: ‘Klopt. Het is belangrijk om verder te kijken dan wat je al kent. Zo luister ik af en toe naar dj’s die lange sets draaien, ook al breng ik zelf voornamelijk korte sets. Je kan van elke dj iets leren, ook al draaien ze je genre niet of pakken ze iets totaal anders aan.’

‘Dat is ook nodig: zowel de sector als de mensen zijn constant in beweging. Een set van Kim vandaag zal totaal anders klinken dan een set over twee jaar. Het is interessant om dj’s te volgen en om af en toe opnieuw te gaan kijken.’

Kim: ‘Natuurlijk interesseert het mijn leerlingen niet altijd en ze doen ermee wat ze willen, maar ik vind het belangrijk dat ze tenminste eens luisteren naar wat anderen doen. In het beste geval leren ze iets nieuws dat ze in hun eigen set kunnen integreren.’

‘Ik benadruk ook altijd dat er geen succesformule is. We kunnen hen tips geven, maar uiteindelijk moeten ze hun eigen ding ermee doen. Dj’en is een creatieve zoektocht en dat is voor iedereen anders.’

Waarmee hebben jullie deelnemers van First Aid zoal geholpen?

Sten: ‘De vragen waren uiteenlopend. Soms waren ze technisch, maar het ging ook vaak over niet-technische zaken: hoe kom je bij een booker terecht, wat zet je op een rider, wat doe je als een organisator je niet wil betalen… Na al die jaren staan wij daar niet meer bij stil, deelnemers maken ons hiervan bewust. Op die manier leren wij ook veel van hen.’

Kim: ‘De klassieke vraag, ik sta er nog steeds van versteld: waar vind je je muziek.’ (lacht)

Sten: ‘Bij mij is dat ook de meest gestelde vraag, zelfs bij dj’s die een USB-stick meebrengen waar duizenden nummers opstaan.’

Kim: ‘Mijn eerste reflex is om te denken dat mensen hun weg daar wel in zullen vinden, maar tegelijkertijd begrijp ik het wel. Onlangs las ik in Mixmag dat er vandaag op één dag evenveel muziek verschijnt als in 1989 op een heel jaar. Dat is absurd eigenlijk. Ik moet toegeven dat ik dat verschil ook merk.’

Sten: ‘Vroeger was het aanbod van muziek kleiner, waardoor het moeilijker was om te vinden. Nu is het aanbod zo groot dat het op een andere manier even moeilijk is om te vinden. Heel wat mensen denken dat dj’en steeds gemakkelijker wordt, maar dat is niet per se waar. De basisprincipes van dj’en zijn door de jaren heen hetzelfde gebleven, maar er is ook veel veranderd.’ 

Wat is er veranderd? Kan je een voorbeeld geven? 

Sten: ‘Het is tegenwoordig heel gangbaar geworden om maar voor een uur te draaien in plaats van een hele nacht te vullen. De sets zijn dus korter geworden, maar we draaien gemiddeld evenveel nummers. Dat betekent dat we sneller mixen.’

Kim: ‘Met vinyl was het moeilijker om nummers vloeiend in elkaar te laten overgaan. Het was niet zo vreemd als dat eens misliep qua ritme of toonhoogte. Met het huidige, digitale dj-materiaal is het veel gemakkelijker om overgangen mooi te laten klinken.’

Sten: ‘Wat dan weer onze perceptie van een geslaagde overgang heeft veranderd. Vroeger was het gangbaar om op de beat te “kappen”, zoals wij dat noemen; om het volgende nummer meteen te laten starten. Zulke harde overgangen zijn vandaag not done.’

Kim: ‘Er is zoveel muziek beschikbaar, dat het bijna een noodzaak is om meer te variëren. Nu schakelen dj’s vaker tussen genres, terwijl ze vroeger meer binnen dezelfde bubbel bleven. Zo blijft het constant evolueren. Dat is wat het zo boeiend maakt. Ik vraag me af hoe het dj-landschap er binnen vijf jaar zal uitzien, met de opkomst van artificiële intelligentie.’

Sten: ‘Die invloed is nu al merkbaar. Vroeger moest je toegang hebben tot a capella versies om edits te maken. Tegenwoordig heb je software die alle instrumentlijnen van nummers apart kan genereren, waardoor we weer op nieuwe manieren creatief kunnen zijn.’

Doordat er technisch meer mogelijk is, verwachten we dus bewust of onbewust meer creativiteit. 

Kim: ‘Volgens mij wel. Vroeger speelde platenkeuze een grote rol. Techniek natuurlijk ook, maar vooral platenkeuze. Je zorgde ervoor dat je nummers draaide die niemand anders had. Sommige platenwinkels reserveerden nieuwe vinyl voor vaste klanten. Sommige dj’s plakten zelfs platen af zodat niemand ze zou kunnen zien, zo ver ging dat.’

Sten: ‘Vandaag is het veel gemakkelijker om te weten wat iemand draait. Ironisch genoeg wordt platenkeuze net daardoor opnieuw belangrijk. In plaats van die ene white label vinyl remix te zoeken die niemand anders heeft, maken we zelf van achter onze computer die ene mash-up die nog niet bestaat. De zoektocht naar originaliteit is dezelfde gebleven, alleen doen we het op andere manieren.’ 

Kim: ‘De grenzen opzoeken met het materiaal dat je hebt, dat is niet veranderd. Vroeger deden we dat al met platenspelers en vandaag met het digitale dj-materiaal. Ik vind het enorm boeiend dat er na al die jaren nog steeds geluiden uit de speakers komen waarvan ik denk: “Hoe doe je dat?!”’ (lacht) ‘Het is leuk om steeds op nieuwe manieren creatief te zijn.’

Is er nog een laatste tip die jullie zeker willen meegeven aan beginnende dj’s? 

Sten: ‘Als deelnemers van de coachingsessies zeggen dat ze hebben gehoord dat ze iets op een bepaalde manier “moeten” doen, dan antwoord ik resoluut: niks moet. Doe wat je graag doet en trek je niks aan van anderen. Zorg er vooral voor dat je je amuseert, dat is de enige manier om het vol te houden.’

Kim: ‘En blijven doorzetten, je niet laten ontmoedigen als het eens misloopt. Iedereen heeft periodes waarin het moeilijker gaat, waarin je eens een mindere set speelt… Dat hoort erbij. Er zijn van die avonden waarop alles mis gaat, maar daar leer je het meeste uit. Laat je niet ontmoedigen.’