‘Co(vid)-writing’. Onder die woordspelende noemer organiseert het Friese productiehuis Popfabryk, één van de partners binnen het Europese uitwisselingsprogramma voor eerste buitenlandse speelkansen Excite, sinds juni een reeks muzikale samenwerkingen tussen plaatselijke artiesten en hun buitenlandse collega’s. Geheel in de geest van de tijd verloopt het creatieve werkproces telkens volledig via Zoom en online gedeelde audiobestanden. Na Noorwegen, Zweden en Duitsland was het nu de beurt aan België om een co-(vid) writer af te leveren, en via VI.BE kwam Popfabryk terecht bij Michiel Libberecht van De Nieuwe Lichting winnaar Mooneye. Hij werd muzikaal gekoppeld aan Esther De Jong, winnaar van de Friese Popprijs die in volle corona lockdown net haar eerste EP ‘Van mij’ uitbracht. Allebei jonge beloftes dus, die bovendien beiden momenteel aan hun eerste album werken. Ze kenden elkaar niet op voorhand, maar de creatieve klik was er meteen.

Esther: “Popfabryk had me al wel eens aangesproken over een internationale samenwerking, maar in mijn geval ligt dat wat moeilijker omdat ik altijd in het Nederlands zing. Dus was het wel handig dat dit keer de vraag vanuit België kwam. Michiel was in zijn eerste bericht ook meteen heel enthousiast dat we in het Nederlands zouden schrijven, dus dat was al meteen een uitgemaakte zaak (lacht).”

Cocon

Michiel en Esther kregen de opdracht om op een week tijd samen een liedje te schrijven, gebaseerd op hun eigen beleving van de lockdown en de verwarrende tijdsgeest waarin we door Covid zijn verzeild. De samenwerking begon dan ook met een gesprek waarin ze hun ervaringen uitwisselden. En die bleken voor elk van beiden verschillend te zijn.

Michiel: “Natuurlijk zijn we met de band een hoop optredens kwijtgeraakt, maar ik heb deze zomer gelukkig wel enkele solo performances kunnen spelen. Door het wegvallen van de optredens hebben we ook wat meer tijd kunnen nemen om onze plaat af te werken, en ik heb het gevoel dat ze daardoor ook beter zal worden. We plannen nu een single uit te brengen in het najaar, en de release van het album is voor begin 2021. Ik hoop wel dat we snel terug met de volledige band het podium op kunnen, want deze plaat is echt groepswerk — dat wil je dan ook op die manier kunnen presenteren.”

Esther: “Voor mij was de coronacrisis best wel zuur. Ik wou net een hele nieuwe start maken als artiest: begin april zou er een EP uitkomen, en dat zou meteen de aftrap betekenen voor mijn eerste optredens met een volledige band, na een aantal jaren als soloartiest. Covid is dus een hele streep door de rekening geweest. Ik heb dan maar half juni de EP als digitale release uitgebracht, en sindsdien is het wat improviseren. Repeteren blijft moeilijk. Ik ben ook alle besef van tijd kwijtgeraakt — blijkbaar is deze toestand nu al een half jaar aan de gang!”

Uiteindelijk werd die ontregeling het thema van de song: het dubbele en verwarrende gevoel dat alles stilstaat, maar tegelijk ook tot rust is gekomen. Dat zorgt voor een mengeling van introspectie en frustratie.

Michiel: “Je blijft inderdaad met het gevoel zitten dat alles is blijven stilstaan. Je blijft wel wat bezig, maar het voelt niet als de normale gang van zaken. Tegelijk zijn die ‘normale’ omstandigheden veel minder vanzelfsprekend geworden. Het kan nu echt deugd doen om op te treden, en de hartelijke ontvangst door de organisatie en het publiek valt me echt op. Mensen die na het optreden komen zeggen dat het de eerste keer is dat ze nog eens livemuziek horen, en hoeveel deugd dat doet... dat doet je wel wat. Tegelijk doet het des te harder verlangen naar het moment dat deze situatie voorbij is.”

Esther: “Opeens werd heel duidelijk hoe jachtig onze maatschappij vóór corona eigenlijk was, en hoe je daar onwillekeurig ook aan moest meedoen — ook als artiest. We hebben allemaal de kans gekregen om even een stap terug te nemen en ons af te vragen waar we eigenlijk mee bezig zijn. Dat zeggen we ook ergens in het liedje: ‘het was zo fijn in mijn cocon’.”

Puzzelen

Aangezien er op afstand werd gewerkt, was er minder ruimte voor spontane brainstorms en directe feedback. Tijdens hun eerste Zoomgesprek waren Michiel en Esther het snel eens over het onderwerp van hun song, en de muzikale richting die het nummer zou krijgen. Dan begon elk op z’n eentje te schrijven aan tekst en zanglijnen.

Michiel: “We hebben elk apart een stukje tekst geschreven, en vervolgens zijn we beginnen puzzelen. We hadden elk een strofe.. of een couplet... (beiden lachen)”

Esther: “Daar botsten we dus op enige taalverwarring. Michiel had het de hele tijd over de ‘strofe’, en ik begreep niet waar ie het over had.”

Michiel: “Op onze tweede werkdag waren we het dus al eens over de melodie voor het couplet, en we hadden elk een stukje tekst. Esther kwam nog met een ander muzikaal idee dat nog geen plek had in de compositie, en ik heb ook nog een refreintje bedacht op basis van enkele regels tekst van Esther. Zo hadden we dus drie muzikale elementen die we konden combineren.”

Esther: “Michiel kwam dan met een structuur op papier, en daar heb ik tekstueel op voortgeborduurd.”
 

Met deze structuur onder de arm werd het arrangement voor het nummer aangepakt. Ook hier werd er veelal zelfstandig gewerkt, en namen de muzikanten afzonderlijk hun ideeën op om ze achteraf naast elkaar te leggen, een keuze te maken en eventueel het idee verder uit te werken. Voor Michiel en Esther was het een andere manier om aan een song te werken dan ze doorgaans gewend zijn.

Michiel: “Ik denk dat we allebei geen superkraks zijn in het opnemen van onze eigen muziek. Normaal doen we dat vooral om een ruwe demo te maken die kan dienen als basis voor een nummer, en dat hebben we op dezelfde manier aangepakt. Ik heb een basistrack gemaakt met enkel gitaar en wat drums, en daarop hebben we allebei ideeën toegevoegd op gitaar, synth, bas en percussie. Op het einde van onze werkweek waren we voortdurend lijntjes aan’t opnemen, doorsturen via Whatsapp zodat we direct konden overleggen, dan terug opnemen... dat was voor het uiteindelijke resultaat misschien wel het belangrijkste moment.”

Esther: “Voor mij was het zelfs helemaal nieuw om op deze manier een song te maken. Ik heb pas in maart van dit jaar apparatuur gekocht, om tijdens corona te kunnen opnemen. Maar ik vond het wel heel inspirerend om op deze manier aan een nummer te bouwen, laagje per laagje. Normaal zit ik gewoon met een gitaar in een hoekje van de kamer, en nu was het met een microfoon voor de laptop.”

Dynamiek

‘Co(vid)-writing’ werd opgezet als een experiment om binnen de uitzonderlijke situatie waarin we ons bevinden ook nieuwe manieren te zoeken om creatief te blijven samenwerken. Heeft hun deelname aan het project voor Michiel en Esther ook verse inspiratie of frisse inzichten opgeleverd?

Michiel: “Ik kan me voorstellen dat dit voor bands die niet kunnen repeteren wel een manier is om toch samen muziek te blijven maken. Maar natuurlijk: het is geen volwaardig alternatief voor het live samenspelen. Ik beschouw het eerder als een andere manier van werken, niet noodzakelijk beter of slechter. Wat dat betreft was het wel een zeer vruchtbaar experiment: we hebben heel snel en spontaan creatieve beslissingen genomen, omdat er geen ruimte was voor teveel twijfels of persoonlijke bedenkingen.”

Esther: “Net doordat we dagelijks kort overlegden via het internet, konden we sneller en doeltreffender communiceren over wat we allebei willen. Er was geen tijd om rond de hete brij te dansen of je woorden te wegen.”

Michiel: “In een samenwerking als deze moet je gewoon openstaan voor elk idee dat werkt. Esther kwam met een stuk tekst en melodie dat we als tweede refrein hebben gebruikt: ‘ook al blijft het wieltje draaien’. Dat stukje geeft het nummer een mysterieuze sfeer, en ik zou er zelf nooit opkomen. Omgekeerd was het niet haar bedoeling om dat stuk op die plek in het nummer te zetten — dat was dan weer mijn idee. Dat vind ik het meest boeiende aan deze manier van werken: dat je allebei het gevoel hebt dat er iets van jezelf insteekt. Dat vind ik zelfs belangrijker dan het resultaat. Of beter gezegd: daarmee is voor mij de opzet van het project alvast geslaagd!”

Beluister hieronder het nummer dat Esther en Michiel samen schreven: ‘Overrijp Fruit’.

Wil je nog meer weten over hoe dit nummer tot stand is gekomen? Popfabryk maakte ook een compilatie van de Zoomsessies.