In 2022 viert dj Red D z’n dertigste verjaardag achter de draaitafels. De naar Gent uitgeweken Deinzenaar is één van de leading figures van onze underground scene en speelde in drie decennia zowat alle Belgische clubs en festivals plat, of betrok de dj-booth in tjokvolle clubs in Berlijn, Amsterdam of Londen - als er tenminste geen onverschrokken virus de hele wereld plat legt. Hij spendeert zelf ook uren achter de knoppen knutselend aan bits en bleeps en runt al jaar en dag z’n eigen label We Play House Recordings. Niemand dus meer gepokt en gemazeld om mee de dj-opleiding in het DKO vorm te geven, zeker als je weet dat Red D goed is met taal en bekend staat als een enthousiast verteller.

Kan je uitleggen hoe jij als docent de dj-opleiding aanpakt?

In het kader van kunstonderwijs kan je mijn inziens geen les geven aan dj’s zonder het ook over de geschiedenis van onze dj-cultuur te hebben. Daarom gaan we aan de hand van 100 jaar verhalen aan de slag en probeer ik stap voor stap scharniermomenten en tijdslijnen te schetsen, waarbij telkens ook specifieke dj-technieken aan bod komen. Denk bijvoorbeeld aan Francis Grasso, de New Yorkse disco dj die in de jaren ‘70 als eerste beatmatching toepaste. Als we het over hiphop hebben, kan ik de studenten dan weer leren hoe je in half tempo mixt, enzovoort. Zo probeer ik hen zowel de vorm als de inhoud aan te leren. Daarnaast ga ik ook wel eens met de muzikale actualiteit aan de slag. Als Jeff Mills in het midden van z’n optreden in Kompass de stekker eruit trok omdat een projectiel naar hem werd gegooid, vraag ik m’n studenten enkele dagen later hoe zij als volgende dj in de line-up met zulke onvoorziene omstandigheden zouden omgaan. 

Heb je bepaalde criteria waar dj’s aan dienen te voldoen om af te studeren?

Ik kan onmogelijk een diploma uitreiken aan een dj die geen gedegen muziekkennis heeft. Uiteraard wil ik niemand mijn muzieksmaak opdringen, maar ik vind het wel essentieel dat studenten open staan voor de klassiekers die onze elektronische muziekcultuur hebben gevormd, of het nu om techno, house of dubstep gaat. In één van de eerste lessen breng ik bijvoorbeeld tien zulke platen mee en bespreken we die uitgebreid. Dat zijn belangrijke momenten voor studenten om verbindingen te maken met hun eigen bibliotheek. Uiteraard dient een dj ook over een zekere technische bagage te beschikken. Die is ondergeschikt aan de muziekkeuze, maar wel van groot belang om alles goed te brengen, om de nummers geen oneer aan te doen. Het is net zoals een gitarist of een pianist, die ook z’n instrument goed moet beheersen voordat ie de muziek in z’n hoofd kan spelen. Het doel is dat iedere afgestudeerde quasi op elk soort feest aan de slag kan. De dansvloer van Berghain/Panoramabar in Berlijn klinkt bijvoorbeeld vaak als het walhalla voor dj’s, maar vond ik steevast de gemakkelijkste gigs uit m’n loopbaan. Een trouwfeest voor twee families is een pak uitdagender.

Hoeveel klassen heb je als docent onder je hoede?

Ik begin nu aan het vierde schooljaar en een opleiding duurt drie jaar. Dat wil zeggen dat de eerste lichting afgestudeerden net afgezwaaid is. Het komende jaar zal ik de drie basisjaren begeleiden met telkens maximum acht studenten per klas en organiseren we voor het eerst een vierde specialisatiejaar voor twee studenten die uit de dj-opleiding komen. Tot slot stappen ook twee klassen van zes kinderen in een dj-initiatie die elke week een uurtje duurt. Die laatsten krijgen minder theorie en meer praktijk, maar ik probeer ze bijvoorbeeld wel bij te brengen dat de roots van onze cultuur uit Amerikaanse queer en zwarte underground scenes komen. Zo denken ze tenminste niet dat Dimitri Vegas & Like Mike het dj’en hebben uitgevonden.

Waarom ben je ingegaan op het aanbod om docent dj-vaardigheden te worden?

In alles wat ik doe, ook bijvoorbeeld met mijn label, vind ik het belangrijk om kennis te delen. Docent worden past daar helemaal in. Tegelijk heeft het me ook uitgedaagd om aan anderen over te brengen wat ik zelf al zolang met de ogen dicht doe. Ik ben er van overtuigd dat ik zo zelf ook een betere dj ben geworden, het stelt me in staat mezelf meer in vraag te stellen. Doorheen de jaren geloof ik dat ik ook een betere docent ben geworden, mijn lesvoorbereidingen geraken elk jaar meer op punt gesteld. Twee keer per jaar overleggen we ook met alle Vlaamse docenten in het DKO-onderwijs. Ik vind het super dat de kans bestaat dat mijn educatieve ideeën rond dj-vaardigheden doorgegeven zullen worden aan verschillende academies in Vlaanderen.  

Dienen de studenten ook een examen af te leggen?

Absoluut! Dan breng ik alle studenten samen en laat ik hen tonen wat ze geleerd hebben. Plaats van afspraak is het cultureel centrum in Lede, uitgerust met een geweldige geluidsinstallatie. De tweedejaars dienen dan de dj-booth te installeren, tonen hoe ze feedback van de platenspeler kunnen oplossen, een delay tussen de monitors en front in evenwicht brengen, enzovoort. De derdejaars worden dan in die booth gedropt voor een jury en publiek en brengen samen een coherente dj-set van twee uur representatief voor een hele feestnacht. 

Zijn de afgestudeerde dj’s klaar om het nachtleven en festivals te veroveren? Waar liggen hun ambities?

Dat varieert erg. Sommigen zijn gewoon bezeten door muziek en vinden het plezierig om wekelijks samen aan de slag te gaan, anderen willen onderzoeken of ze er iets meer mee kunnen doen. Ik beloof niemand dat ze er ooit geld mee zullen gaan verdienen, maar geef hen wel wat tips mee over opstapjes naar een drukke dj-agenda of advies over verloning. Uiteindelijk doet iedereen er mee wat hij of zij wil, maar je ziet wel snel of iemand ambitie heeft of niet. Iedereen is welkom.

Je geeft les in het deeltijds KUNSTonderwijs. Is dj'en dan een kunst volgens jou?

Een dj zit ergens tussen een artiest en een kunstenaar, het is ongetwijfeld een vak en een ambacht, waar je vele uren tijd aan moet besteden. Een ouderwetse glasblazer legt ook een heel traject af voor hij een mooi glas kan afleveren en een goede bouwvakker kan ook een kunstenaar zijn, ik beschouw zulke begrippen graag ruim. Dj’s waren tot de jaren ‘90 randfiguren, die in een hoekje van de club muziek stonden te spelen en nooit de covers van tijdschriften haalden, maar wel hele muziekgenres en muzikale vernieuwing hebben voortgestuwd. Dat diezelfde dj sinds de jaren ‘90 wel in de schijnwerpers staat, heeft dan weer bepaald dat dj’s ook echt als artiesten worden benaderd. Zonder die opstap was er van deze opleiding ongetwijfeld geen sprake. 

Historisch gezien is de dj voornamelijk mannelijk, maar daar komt de laatste jaren verandering in. Hoe zit het met het aantal vrouwelijke studenten in de opleiding?

In Lede zijn een kwart van alle studenten vrouwelijk en hun aandeel wordt duidelijk elk jaar groter. De invloed van rolmodellen Amelie Lens en Charlotte De Witte is overduidelijk, net zoals Justine Henin en Kim Clijsters ooit veel meisjes naar de tennisbaan hebben gelokt. 

Heb je zelf ooit les gevolgd? 

Nee, alleszins nooit bewust. Maar ik was wel de nerd die vier uur lang naast Laurent Garnier stond te gapen naar hoe hij de platen en knopjes manipuleerde. Ik ben nogal autodidactisch van aard, meestal kwam ik op één of andere manier wel altijd weer een stapje verder. Mijn eerste twee platenspelers hadden bijvoorbeeld geen pitch control, na veel proberen kon ik maar niet begrijpen hoe de dj’s op mijn favoriete cassettes hun platen zo mooi na elkaar konden spelen. Tot een vriend me over die handige optie vertelde. 

Volgend jaar ben je 30 jaar aan de slag als dj. Hoe ben je er zelf ooit in gerold?

Mijn eerste gig met m’n naam op een affiche was in 1992 in het scoutslokaal in Deinze, ik heette toen nog Red Dwarf. Het feestje werd georganiseerd door een behoorlijk anarchistische scoutsgroep en was telkens een hoogtepunt. In de ene zaal werd er ruige alternatieve muziek gespeeld, in de andere mocht ik als achttienjarige platen draaien. Toen was ik bezeten door Belgische rave, die klonk dan ook zo luid mogelijk uit de speakers. Op m’n vijftiende ben ik thuis beginnen prutsen met muziek, ik was de eerste in Deinze die met house en techno als dj naar buiten kwam. Je vond me altijd in de buurt van de dj-booth op feestjes, ik was die vervelende jongen die aan iedereen muziek en feestjes en clubs aanraadde. Ik frequenteerde dezelfde cafés als leden van de scoutsgroep en mocht dan op een dag mijn ‘boenke boenke’ bij hen spelen. Niet veel later heb ik ook zelf m’n eerste feest georganiseerd, dat midden in de nacht werd stilgelegd door een razzia met 25 politieagenten. Hoe je als dj gepast reageert op een razzia kan ik je ook leren tijdens de opleiding dj-vaardigheden in de muziekacademie.